Η Έλσα Αμανατίδου, καθηγήτρια εργαστηρίου περιβαλλοντικής χημείας και επεξεργασίας υδάτων και υγρών αποβλήτων Δυτικής Μακεδονίας μίλησε στο Λύσανδρο Ρήγα και το ραδιολόγος, το διαδικτυακό ραδιόφωνο του prlogos για τη μελέτη σχετικά με το εξασθενές χρώμιο στα ύδατα της Π.Ε. Κοζάνης που εκπονεί το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, το ΚΕ.ΠΕ και το ΙΓΜΕ για λογαριασμό της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Ο καθορισμός των τιμών για το εξασθενές χρώμιο είναι το ζητούμενο για την ίδια, η οποία δηλώνει ότι η παρουσία του εξασθενούς χρωμίου είναι γεογενής χαρακτηρίζοντας τοπική την επιβάρυνση της τέφρας σε περιορισμένο σημείο.
Μάλιστα προτείνει ακόμα και από την περιοχή μας να ζητηθεί σε πανελλαδικό καταρχήν επίπεδο να θεσμοθετηθούν όρια για το εξασθενές χρώμιο για να γνωστοποιηθούν κατόπιν στο βιομήχανο ή τον βυρσοδέψη για την ανάλογη επεξεργασία των νερών. Σαφώς προβληματισμένη φάνηκε για τις τιμές του σε γεωτρήσεις, οι οποίες είχαν τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ τους χωρίς να αποκλείει ότι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες αυξάνουν την περιεκτικότητα του νερού σε εξασθενές.
Εδώ και ενάμιση χρόνο έχει ξεκινήσει η εν λόγω μελέτη και ολοκληρώνεται τον Ιούνιο, με τα 2/3 της να έχουν παρουσιαστεί στην περιφέρεια και τα πρώτα συμπεράσματα να διαφαίνονται, ανέφερε επιφυλασσόμενη ότι δεν θα ανατραπούν με την τρίτη δειγματοληψία.
Να καταμετρηθούν τα όρια για το εξασθενές χρώμιο προτάσσει η κα Έλσα Ανανατίδου. Όρια υπάρχουν μόνο στο ολικό και είναι τα 50mg/l. Το ολικό αποτελείται από εξασθενές και τρισθενές χρώμιο. Το τρισθενές είναι το λιγότερο θεωρητικά επικίνδυνο που μετατρέπεται σε εξασθενές, άρα δυναμικά είναι και αυτό επικίνδυνο. Υπάρχει στα λεγόμενα οφιολιθικά ή υπερβασικά πετρώματα και υπάρχουν οι συνθήκες με οξειδωτικά σώματα που μπορούν να το οξειδώσουν όπως είναι το διοξείδιο του μαγγανίου.
«Το 90% του ολικού χρωμίου είναι το εξασθενές σε αυτό που ανιχνεύουμε σαν ολικό. Άρα τα 45 είναι μεγάλο ποσοστό. Πρέπει τα όρια του κατώτατου επιπέδου θα πρέπει να είναι αυτόνομα» συνέχισε. Όλα αυτά τα όρια δεν εγγυώνται τη δημόσια υγεία είπε. Η Ιταλία έχει θεσπίσει όριο κάτω από τα 5mg/lt, η Καλιφόρνια κάτω από 10 και τώρα παλεύει για όρια κάτω από 3 και η Ελλάδα τα 3 στα νερά του Ασωπού. Η Ευρώπη έχει 50 mg για το ολικό και η Αμερική τα 100. «Πιστεύω ότι πιέζουν οι βιομηχανίες γιατί θα κοστίζει πολύ η επεξεργασία των νερών. Να βρεθεί ένα φυσικό background και να καθορίσει τα όρια. Αν η φύση εύκολα δίνει τα 10-15 και η ζωή συνεχίζεται χωρίς ασθένειες μπορεί να είναι αυτό το όριο είπε, αφού προηγηθούν επιδημιολογικές μελέτες».
Είναι τοξικό το χρώμιο, προκαλεί καρκίνους και γενετικές μεταλλάξεις
Είναι τοξικό το χρώμιο και προκαλεί καρκίνο στο αναπνευστικό σύστημα στην ρινογόνο οδό και στο στομάχι, θωρείται μεταλλαξιογόνο κατά κοινή παραδοχή. Υπάρχουν πολλές επιδημιολογικές μελέτες και λένε ότι το όριο είναι στο γαστρεντερικό τα 10, το εισπνοής στον αέρα πάλι τα 10, η δερματική επαφή τα 22. Ο διεθνής οργανισμός περιβάλλοντος το ταξινομεί ως καρκινογόνο, ακόμα και το τρισθενές ως εν δυνάμει καρκινογόνο επειδή μετατρέπεται σε εξασθενές. Το 2006 η Βουλή το χαρακτηρίζει ως καρκινογόνο μεταλλαξιογόγο ουσία που επεμβαίνει στη διαδικασία αναπαραγωγής. Αναφέρεται ότι πρέπει να παρακολουθούνται οι συγκεντρώσεις του εξασθενούς όχι μόνο στο νερό, αλλά και στο αίμα, τα ούρα, τα ερυθρά αιμοσφαίρια των κατοίκων, εδικά αυτών που πάσχουν από καρκίνο, μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδες εξ επαφής. Υπάρχει οδηγία σε εργαζόμενους σε τσιμέντα να μην περνάει τα 10-20ppm η συγκέντρωση όταν είναι χρόνια η ενασχόληση.
Στην χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια υπάρχουν ηλεκτρονικά αρχεία με στατιστικές για ένα μεταλλαξιογόνο, μια ουσία που προκαλεί καρκίνους όπως το χρώμιο. Το πρόβλημα όμως είναι παγκόσμιο με τεράστιες διαστάσεις σε Καλιφόρνια, Βραζιλία, Μεξικό. Εξίσου σημαντική είναι η φυσική προέλευση και φυσικά και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες αυξάνουν την περιεκτικότητα.
Υπάρχει μια κινητικότατα, αλλά σε πολύ αργό ρυθμό και δεν λαμβάνονται μέτρα. Θα μπορούσε να ξεκινήσει από έναν άνθρωπο, έναν αντιπεριφερειάρχη και να πάει το θέμα στη Βουλή προς ψήφιση το θέμα του καθορισμού των τιμών του εξασθενούς χρωμίου, πρότεινε.
Γεογενής η προέλευση του εξασθενούς χρωμίου, προβληματισμός για τις αυξομειώσεις των τιμών
«Με αυτά που μελετήσαμε όλα δείχνουν ότι κυρίως είναι γεογενής η προέλευση του εξασθενούς χρωμίου. Αν δύο – τρεις γεωτρήσεις επηρεάστηκαν από δραστηριότητες κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν συμβαίνει» τόνισε. Η μελέτη περιελάμβανε περιοχές από Πτολεμαΐδα, Γαλάτεια μέχρι Βέρμιο και μέχρι την Αιανή και Σιάτιστα, Μπούρινο. Περιοχές άσχετες και χωρίς δραστηριότητα της ΔΕΗ που δεν καλλιεργούνται και δίνουν υψηλές τιμές. Πρέπει να βρούμε τον μηχανισμό παραγωγής συνέχισε μιας και τα πετρώματα έχουν τόσο διαφορετική σύνθεση, στην μία περίπτωση δίνουν χαμηλές τιμές και στην άλλη πολύ υψηλές. Κάποιες γεωτρήσεις της ΔΕΗ είχαν υψηλές συγκεντρώσεις, κάποτε 2 και άλλοτε 150. Και επίσης αν ήταν μόνο η τέφρα θα είχαμε αύξηση και σε άλλα πράγματα. «Δεν μπορεί μόνο χρώμιο να δίνει η τέφρα αλλά και άλλα βαριά μέταλλα που στέλνει, αφού μετράμε 30 παραμέτρους και άλλα βαριά μέταλλα δεν βρήκαμε».
Κάποιες γεωτρήσεις έδειξαν πάνω από 50 σε περιοχή Αγίου Δημητρίου, δυο – τρεις γεωτρήσεις έχουν αυξομειώσεις και απέναντι από τον Άγιο Δημήτριο το χωριό είχε αυξημένες τιμές. Στο Μαυροδέντρι η λίμνη έχει εξασθενές χρώμιο, στον Άγιο Παντελεήμονα Αγίου Δημητρίου στο μοναστήρι και αυτό οφείλεται στα πετρώματα. «Μπήκαμε μέσα στα ορυχεία, εκεί που αντλούν τα νερά, παρακολουθήσαμε τον υδροφόροι και εκεί δεν έχει. Δεν έχει το Σουλού που στραγγίζει όλη τη λεκάνη και τα ορυχεία σε δέκα σημεία» τόνισε η κα Αμανατίδου Έλσα.
«Οι περισσότερες μετρήσεις είναι κάτω από 50 ολικό, αλλά το 90% είναι εξασθενές και όριο δεν υπάρχει. Να βρεθεί ο μηχανισμός που μετατρέπεται να δούμε τι δίνει η γη, το φυσικό background και από κει και πέρα να πεις αν είναι επικίνδυνο το παραπάνω. Για άρδευση δεν υπάρχει πρόβλημα, στην ύδρευση λύθηκε το δίκτυο από τη ΔΕΥΑΚ , άλλες γεωτρήσεις έχουν εξασθενές χρώμιο, άλλες δεν έχουν, προς το παρόν λύση για την περιοχή υπάρχει» ολοκλήρωσε.
Ιωάννα Παπαδημητρίου
Οι απολογίες των τεσσάρων διευθυντικών στελεχών της ΔΕΗ για το εξασθενές χρώμιο
