Τον Οκτώβριο του 1941 οι βουλγαρικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν την Ανατολική Μακεδονία . Τότε οι Πόντιοι αυτής της περιοχής αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε σπίτια συγγενών τους σε άλλες γερμανοκρατούμενες περιοχές, όπως ήταν η Δυτική Μακεδονία.

Στο χωριό μου, το Ανατολικό, ήρθαν περίπου δέκα οικογένειες από τη Δράμα και μεταξύ αυτών και τρία αδέλφια από το χωριό Σιταγρούς της Δράμας προκειμένου να φιλοξενηθούν στο σπίτι της Χρυσάννας, αδελφής του πατέρα τους Κυριάκου. Τα δύο αδέλφια, Γιάννης και Χάρης Ανεσιάδης ,γεννήθηκαν σ’ ένα το χωριό της Αργυρούπολης του Πόντου κοντά στο μοναστήρι του Χουτουρά, το Χουσιλή . Η θεία τους, η Χρυσάννα ήταν παντρεμένη με τον Γιώργο Παπαδόπουλο από το Καρμούτ. Όταν έφτασαν τ’ ανίψια της, τα περιμάζεψε και τα φιλοξένησε στο σπίτι της μέχρι να τελειώσει η επάρατος κατοχή.

Ο Γιάννης, ο μεγαλύτερος, 45 χρόνων, ο Χάρης, ο μικρότερος, 30 χρόνων και η μικρή τους αδελφή.

Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής στο Ανατολικό ήταν δύσκολα και τα δύο παιδιά βοηθούσαν τον θείο τους Γιώργο στις αγροτικές δουλειές. Το 1943 τα δύο παιδιά βρέθηκαν ξαφνικά εν μέσω κατοχής στο στόχαστρο των Γερμανών. Ο Γιάννης γράφτηκε στο ΕΑΜ ΕΛΑΣ συμμετέχοντας στην ένοπλη αντίσταση κατά των Γερμανών …. ενώ ο Χάρης ασχολούνταν με την παραγωγή και εμπορία της ιδιαίτερης ποικιλίας του καπνού ,που παράγονταν στο Ανατολικό και μεταφέρονταν στην αγορά της Έδεσσας και της Νάουσας. Ο καπνός ήταν ψιλοκομμένος με το ειδικό μαχαίρι ( χαβάνι) και τον προτιμούσαν πολύ σ’ αυτές τΙς αγορές . Όμως η διάβαση του ορεινού όγκου του Βερμίου ήταν πολύ επικίνδυνη, γιατί πολλές φορές ξεσπούσαν μεγάλες χιονοθύελλες και οι διαβάτες πάγωναν από το κρύο.. Ήταν Φλεβάρης του 1943, όταν μία ομάδα από δύο καπνοπαραγωγούς, τον Γρηγοριάδη Θεολόγο και Σιδερίδη Γρηγόρη φόρτωσαν τον καπνό στο γαϊδουράκι της Χρυσάννας και παρέα με τον Χάρη Ανεσιάδη πήγαν στη Νάουσα και πούλησαν την πραμάτεια τους . Στο δρόμο της επιστροφής τούς έπιασε μια μεγάλη φουρτούνα.

Ο Χάρης, που δεν ήταν εξοικειωμένος σε τέτοια κακοκαιρία δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Απόκαμε στο μέσο της διαδρομής λέγοντάς τους: – Δεν μπορώ άλλο να συνεχίσω… θα προφυλαχτώ σε μια σπηλιά στο βουνό και όταν κοπάσει η φουρτούνα θα κατέβω.. Οι συνοδοιπόροι του τον ικέτεψαν να τους ακολουθήσει αλλά μάταια.. Τότε οι δύο συνέχισαν την πορεία τους και έφτασαν στο χωριό αργά το βράδυ. Ο Γρηγόρης, μόλις έφτασε στο χωριό, ειδοποίησε την θεία του, την Χρυσάνα .. Αυτή με τη σειρά της έτρεξε πανικόβλητη και ενημέρωσε στους γείτονες .. Το πρωί δύο παλικάρια, ο Ιορδάνης Καραγιαννίδης κι ο Χαράλαμπος Πετρίδης σέλωσαν δύο μουλάρια και ανηφόρισαν το Βέρμιο ψάχνοντας τον Χάρη.. Τον εντόπισαν από το γαϊδουράκι στην είσοδο της σπηλιάς , και φτάνοντας βρήκαν τον Χάρη παγωμένο στο βάθος της σπηλιάς σκεπασμένο με μία κάπα .. Ο Χάρης προφανώς κοιμήθηκε και πάγωσε εξ αιτίας της πολικής θερμοκρασίας που εκείνο το βράδυ κατέβηκε στους -25 βαθμούς. Έτσι έχασε τη ζωή του το ψηλό και όμορφο παλικάρι στο άνθος της ηλικίας του….

Ένα χρόνο μετά στις 1η – Φλεβάρη του 1944 ο αδελφός του, Γιάννης Ανεσιάδης , μαζί με τους Ευριπίδη Ποτσίδη ,Κοσμά Μουρατίδη και Σταύρο Χ/Πανάγο (Καρακουλάκη) ξεκίνησαν από το Ανατολικό, μόλις βράδιασε, και από την Ποντοκώμη έφθασαν τα μεσάνυχτα στο Χωριό Λιβερά (Κούρτσουβα), προκειμένου να πάρουν μέρος στην συνδιάσκεψη όλων των στελεχών της Δυτικής Μακεδονίας ενόψει των εκλογών, που προετοίμαζε η κυβέρνηση του Βουνού Π.Ε.ΕΑ . Το πρωί στήθηκε γλέντι με κεμεντζέδες στο καφενείο του χωριού .

Η συνδιάσκεψη αυτή προδόθηκε στους Γερμανούς, που περικύκλωσαν το χωριό και άρχισαν να καίνε τα σπίτια: Για να δούμε, πώς περιγράφει ένας επιζών το χτύπημα των Γερμανών στα Λιβερά και τους πρώτους νεκρούς :
΄΄ Μόλις γλυκοχάραξε και βγήκαμε έξω από το χωριό, μαζί μας και πολλοί Λιβεριώτες, μας αντιλήφθηκαν οι Γερμανοί και άρχισαν να ρίχνουν επάνω μας τροχιοδεικτικές φλογοφόρες σφαίρες, για να βρουν όλες τους το στόχο και μετά με τα ταχυβόλα τους μας ρίχνουν με σφαίρες ” ταμ τουμ ” καθώς και με όλμους. Ο πρώτος, που έπεσε μέσα στον κάμπο ,ήταν ο Ιωάννης Ορφανίδης, Λιβεριώτης. Ύστερα από λίγο σκοτώθηκε ο Ιωάννης Ανεσιάδης από τους Σιταγρούς Δράμας…΄΄

Από τους τέσσερις εκπροσώπους του Ανατολικού γλύτωσαν οι τρεις και σκοτώθηκε μόνο ο Γιάννης Ανεσιάδης.. Ο Θάνατος των δύο αδελφών, που φιλοξενούνταν στο Ανατολικό, σκόρπισε μεγάλο πόνο σε όλους τους φίλους και συγγενείς των δύο παλικαριών, του Χάρη και του Γιάννη..

Είναι τραγική η μοίρα όλων των ανθρώπων, που αναζητώντας τη χαρά της ζωής καταλήγουν στον πόνο και το θάνατο…

Την εξιστόρηση για τον άδικο χαμό των δύο αδελφών Ανεσιάδη, που έγινε το Φεβρουάριο του 1943 -44, καταγράφω ως υπενθύμιση των μαύρων χρόνων της γερμανικής κατοχής στα ποντιοχώρια της Μακεδονίας.

Τον Ιούλιο του 2020 επισκέφτηκα το μνημείο των 60 νεκρών εκείνου του πρωινού…. Το ανήγειραν το 1985. Μεταξύ των πρώτων ονομάτων ήταν γραμμένο και το όνομα του Γιάννη Ανεσιάδη….

Πηγή fb:Παναγιώτης Μωυσιάδης