Η ΜΑΤΙΝΑ ΤΣΙΚΡΙΤΖΗ – ΜΟΜΤΣΙΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΛΟΓΟΣ
Στο έθιμο των κοζανιτών να λένε ψέματα τον Μάρτιο και συγκεκριμένα στις 1 Μάρτη και πως αυτό διαφοροποιείται από την υπόλοιπη Ελλάδα, μίλησε στο ράδιοΛόγος και τον Λύσανδρο Ρήγα η λαογράφος Ματίνα Μότσιου – Τσικριτζή.
Όπως εξήγησε χαρακτηριστικά: “Δεν είμαστε ανάποδοι, είμαστε μπιστιρένιοι ίσως, αλλά όχι ανάποδοι. Κρατήσαμε την αρχική συνήθεια . Ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου γιατί στις 21 Μαρτίου σημειώνεται η εαρινή ισημερία. Αυτή η χρονική στιγμή αποτελούσε αστρονομικό και ημερολογιακό ημερολόγιο και εκεί στηριζόταν τα ημερολόγια. Έτσι καθιερώθηκε ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού έτους. Η αρχή της άνοιξης ήταν μια σημαντική περίοδος για τους ρωμαίους, γιατί άρχιζαν τις εκστρατείες τους.
Τον 7ο αιώνα διορθώθηκε η ασάφεια και προστέθηκαν οι δύο χειμερινοί μήνες, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και ο Μάρτιος υποβιβάστηκε σε τρίτος μήνας του χρόνου. Μπορεί η πρώτη Μαρτίου να έπαψε να θεωρείται πρωτοχρονιά στη Ρώμη, αλλά συνέχιζαν να τη γιορτάζουν σαν να ήταν πρωτοχρονιά”.
Στην Κοζάνη πρωτομαρτιάτικα είναι τα “χελιδονίσματα” που μοιάζουν με τα πρωτοχρονιάτικα “Σούρβα”. Ο μήνας Μάρτιος, όπως ανέφερε η ίδια, ήταν ο πρώτος, αλλά ήταν και διαβατήριος μήνας, οδηγώντας από τη χειμώνα στην άνοιξη. “Όλες οι κοινωνίες που έχουν μεταφυσικές αντιλήψεις, αισθάνονται φόβο και ανασφάλεια. Τα αντίδοτα που χρησιμοποιούνταν ως αλεξίκακα, ήταν και η ψευδολογία. Ένα είδος υπερφυσικής πάλης για να επικρατήσει το κακό. Ιδιαίτερα την εποχή της άνοιξης”.
Η πρωταπριλιά καθιερώθηκε τον 7ο ΜΧ αιώνα, όπου ήρθε κατά άλλους από τη Γαλλία ή την Ισλανδία. “Είμαστε, συνεπώς, πιο παλιοί και πιο σωστοί. Το να γελάς το Μάρτη είναι πιο κοντά σε μια αρχαιότερη παράδοση. Και άλλες περιοχές όπως τα Μέγαρα, η Ολυμπία, η Κρήτη, γελούν τον Μάρτη”, είπε η κ. Μόμτσιου.
Το ομαδικό γέλασμα στα σχολεία , τον Μάρτιο, είχε την σημασία του παλαιότερα, ενώ πλέον τα παιδιά γελούν τον Απρίλιο, σημείωσε, αναφερόμενη παράλληλα και στους μύθους που κυκλοφορούν βασιζόμενοι στην καιρική αστάθεια του Μάρτη. Σε κάθε περίπτωση οι κοζανίτες συνεχίζουν μια μακρά παράδοση που έχει τις καταβολές της πολύ παλιά πίσω στο χρόνο.
Β.Σ.
