Το συναίσθημα είναι μια σημαντικότατη πλευρά της ψυχικής ζωής. Ο άνθρωπος σκέφτεται , βούλεται, γνωρίζει αλλά δέχεται και εντυπώσεις που του προκαλούν ευάρεστες ή δυσάρεστες συγκινησιακές καταστάσεις.Η ευχαρίστηση και η δυσαρέσκεια, η χαρά και η λύπη, η αγάπη και το μίσος, ο θαυμασμός και η απέχθεια, είναι στοιχεία που συνοφαίνονται σε κάθε στιγμή και σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής.

Τα ανθρώπινα συναισθήματα είναι δυνατόν να απορρέουν είτε από το σώμα είτε από το πνεύμα. Τα συναισθήματα που αναφέρονται στο πνεύμα θεωρούνται ανώτερα , γιατί αυτά διαφοροποιούν τον άνθρωπο από τα ζώα.Τα συναισθήματα του πνεύματος ανάλογα με τον τομέα, στον οποίο αναφέρονται , παίρνουν και μια ονομασία.Έτσι έχουμε τα αισθητικά ή καλαισθητικά, τα διανοητικά, τα ηθικά, τα θρησκευτικά και τα πατριωτικά συναισθήματα.

Το συναίσθημα χαρακτηρίζεται από μια ιδιάζουσα δύναμη που του δίνει η δυνατότητά του να κατευθύνει την πνευματική ενέργεια του ανθρώπου, κάτω από την επίδραση του συναισθήματος ωθείται ο άνθρωπος προς την γνώση και την δημιουργία. Η αγάπη για τον άνθρωπο- το ξεχωριστό αυτό συναίσθημα- τον ωθεί στη μεγάλη τέχνη, στην επιστημονική . Χωρίς το συναίσθημα της καλαισθησίας δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει κανείς κανένα έργο τέχνης που θα μπορούσε να κυριαρχήσει στο χρόνο όπως τα κλασικά δημιουργήματα της Αθήνας του 5ου αιώνα π.χ.Ακόμα χωρίς την δύναμη του συναισθήματος του πατριωτισμού δεν θα υπήρχαν οι μεγάλες ηρωΪκές στιγμές του παρελθόντος ούτε οι αγώνες για την πατρίδα.Επίσης χωρίς το συναίσθημα δεν θα μπορούσε να υπάρξει ούτε μάθηση , ούτε πρόοδος, ούτε θα μπορούσε να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί το πνεύμα και ο λόγος.

Το συναίσθημα είναι αυτό που δίνει τον ιδιαίτερο χρωματισμό στην ζωή.Χωρίς την χαρά της ζωής δεν θα μπορούσε να καταλάβει το νόημά της ο άνθρωπος και ούτε θα προσπαθούσε με κάθε τρόπο να την υπερυψώσει.Το συναίσθημα περικλείει καθετί το ωραίο, το αληθινό και το ηθικό.

Φυσικά τα συναισθήματα υποκρύπτουν κινδύνους και σ’αυτό συνίσταται η αδυναμία τους. Πέρα από τα θετικής χροιάς συναισθήματα, όπως είναι η αγάπη, ο θαυμασμός και η χαρά, υπάρχουν και τα αρνητικής χροιάς, όπως είναι το μίσος, η έχθρα, ο φθόνος, η απέχθεια και η λύπη.Τα αρνητικά συναισθήματα είναι αυτά που στάθηκαν γενεσιουργά αίτια των μεγαλυτέρων ανθρώπινων συμφορών.Το μίσος για τον άνθρωπο και την κοινωνική και την πολιτιστική του πρόοδο οδηγεί στους πολέμους, στις συρράξεις, αλλά και πιο απλά στην καθημερινή ζωή, στον φθόνο και στον εξευτελισμό του συνανθρώπου μας.Το συναίσθημα οδήγησε στην ανύψωση του τεχνολογικού πολιτισμού σε βάρος του πνευματικού, στην ανύψωση της ποσότητας αγαθών σε βάρος της ποιότητας ζωής. Δηλαδή το συναίσθημα κατευθύνει το πνεύμα όχι μόνο στα δημιουργικά, αλλά και στα καταστροφικά έργα.

Μια άλλη αδυναμία του συναισθήματος προέρχεται από την έντονη συναισθηματικότητα που χαρακτηρίζει πολλά άτομα που σημαίνει την έντονη βίωση των συναισθημάτων και την εξάρτηση από αυτά.Η υπέρμετρη συναισθηματικότητα είναι μειονέκτημα για το άτομο και την κοινωνία, γιατί περιορίζει τον έλεγχο της λογικής, που πρέπει να είναι η δύναμη που θα κατευθύνει τις σκέψεις και κυρίως ρις ενέργειές μας. Κάτω από την υπέρμετρη συναισθηματικότητα ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο των ιδίων του των συναισθημάτων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συμβαδίσει με την εποχή και την κοινωνία του.Το συναίσθημα σ’αυτές τις περιπτώσεις λειτουργεί ως μια τυφλή δύναμη που πρέπει απαραίτητα να συνοδεύεται από την λογική, διότι διαφορετικά οδηγεί σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Συναίσθημα και λόγος είναι όψεις της ψυχικής ζωής που δεν μπορούν να χωριστούν.Κάθε προσπάθεια στήριξης της ανθρώπινης ζωής σ’ένα από τους δύο αυτούς παράγοντες , μειώνει την αξία της ίδιας της ζωής. Η στείρα λογική κάνει τον άνθρωπο ρομπότ, ενώ το στείρο συναίσθημα τον κάνει ανεδαφικό ονειροπόλο.

Το συναίσθημα , λοιπόν, σαν μια μορφής εκδήλωσης της συνείδησης αποτελεί το κίνητρο κάθε καλής ή κακής πράξης από μέρους του ανθρώπου. Από μόνο του όμως, δεν μπορεί να συνεισφέρει στην πολιτιστική , ηθική και πνευματική άνοδο του ατόμου και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα. Χρειάζεται ως συνοδοιπόρο του την λογική. Λόγος και συναίσθημα είναι αλληλοσυμπληρούμενοι όροι κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας.

Μόνο η δύναμη μπορεί να συνεργαστεί. Η αδυναμία μπορεί να ικετεύσει.