H αρπακτική διάθεση και το διαχρονικό imperium ενός χωριού που έγινε κώμη επί τουρκοκρατίας , η Κοζάνη ( οικωνύμιο τουρκικής ή σλαβικής προέλευσης ) .
————————————————————————–
Πληθυσμός του νεοσύστατου χωριού Κοζάνη ( δάσος ) και της στρατηγικά σημαντικής βυζαντινής πόλης των Σερβίων αντίστοιχα ( καστρόπολη 100 στρεμμάτων ) από επίσημα οθωμανικά αρχεία :
ΤΤ 986 / έτος 1500 / ~ 650 κάτοικοι / ~ 3830 κάτοικοι
ΤΤ 70 / έτος 1519 /~ 550 κάτοικοι / ~ 4120 κάτοικοι
ΤΤ 424 / έτος 1528 /~ 650 κάτοικοι / ~ 4700 κάτοικοι
ΤΤ 433 / έτος 1543 / ~ 860 κάτοικοι / ~ 5170 κάτοικοι
ΤΤ 479 / έτος 1569 / ~ 500 κάτοικοι / ~ 3820κάτοικοι
ΤΤ 720 / έτος 1613 / ~ 750 κάτοικοι /~ 4380 κάτοικοι
Στο αναλυτικό φορολογικό κατάστιχο ΤΤ 986 του 1500 διαβάζουμε:
an Karye-i Kozani tab -i Serfice = από το χωριό Κοζάνη , ανήκει στα Σέρβια ( το χωριό ανήκει στο βιλαέτι-επαρχία των Σερβίων ).
Το 1681 ο Εβλιγιά Τζελεμπί μας πληροφορεί ότι τα Σέρβια έχουν περί τα 1800 νοικοκυριά , δηλαδή έναν πληθυσμό 7000-9000 κατοίκων, την Κοζάνη ως μικρό χωριό δεν την επισκέφτηκε .
Απ το 1650 οι Σερβιώτες έμποροι αναζητούν την τύχη τους στη Μεσευρώπη , μετά από 40-50 χρόνια θα τους μιμηθούν οι αντίστοιχοι των χωριών Κοζάνη και Σιάτιστα .
Τα Σέρβια τότε έχουν ένα απ τα καλύτερα σχολεία , αν όχι το καλύτερο , της ελλαδικής γης με τον μεγάλο Σερβιώτη δάσκαλο Γεώργιο Κονταρή , διευθυντή του ελληνικού Φλαγγινιανού Γυμνασίου της Βενετίας .
Θα μπορούσα να γράφω επί ώρες , περιορίζομαι στα εξής που αφορούν την εξέλιξη του χωριού Κοζάνη :
1745- χτίζεται στην Κοζάνη , με φρικτό δανεισμό , ένα δεύτερο Επισκοπείο , δεν μεταφέρεται καμία έδρα της χιλιόχρονης Επισκοπής Σερβίων , και ότι είπε ο αείμνηστος Δελιαλής περί σουλτανικού φιρμανίου και πατριαρχικού σιγιλίου είναι απλά ψέμα , δεν υπάρχουν τέτοια έγγραφα .
1757 – πυρπολείται , ” από άγνωστη αιτία ” το Επισκοπείο Σερβίων και λεηλατούνται όλα τα βυζαντινά του αρχεία , μεταφέρονται στο χωριό της Κοζάνης , μαζί και ο χρυσοκέντητος Επιτάφιος του λόγιου Σερβιώτη Γεωργίου Κονταρή , ο οποίος ουδέποτε δίδαξε στην Κοζάνη.
1912- Όπως μας πληροφορεί ο κ. Σιγάλας κατά το 1913 που μεταφέρθηκε η Διοίκηση απ τα Σέρβια στην Κοζάνη όλο το αρχείο των Σερβίων πετάχθηκε σε ένα υπόγειο του Δημαρχείου Κοζάνης , απ όπου όλοι οι γύρω … μπακάληδες έκοβαν σελίδες για να τυλίξουν ρέγγες και μπακαλιάρους .
1924 – με ενέργειες των ” προκρίτων ” της Κοζάνης προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλάζει ο τίτλος της Μητρόπολης πλέον , δεν ονομάζεται Σερβίων κ Κοζάνης αλλά σκέτο Κοζάνης . Ταυτόχρονα οι ίδιοι κύκλοι προσπαθούν να αλλάξουν το πολυχιλιόχρονο όνομα της πόλης μας από Σερβια σε …. Πιερία . Βλέπετε έλειπε ο μέγιστος Ιεράρχης μας Ιωακείμ στις Η.Π.Α και αλωνίζαν . Με την επιστροφή του όμως … τους πήρε και τους σήκωσε, ξεσήκωσε όλη την Επαρχία Σερβίων και επανέφερε την ορθή Τάξη των Μητροπόλεων , δε του το συγχώρεσαν ποτέ και ξεκίνησαν ένα ανελέητο κύμα συκοφαντίας εναντίον του.
Όταν ιδρύθηκε η Φιλαρμονική της Κοζάνης ” Πανδώρα ” στα καρτελάκια των πνευστών στο Νο 11 ήταν ΄παραδοσιακός Αηβασιλίτικος της Σιάτιστας , τον ” ζάπωσαν ” κι αυτόν και τον είπαν το ” έντεκα “, έχει έντεκα βήματα είπαν.
Την αριθμητική αφασία τη συνέχισαν με το … πανηγύρι τους που το είπαν Νιάημερο γιατί λένε ανοήτως είχαν ένα παζάρι που είχε διάρκεια 9 ημέρες . Τα χωριά δεν είχαν τόσης διάρκειας πανηγύρια και είναι άλλη μια κλεψιά απ το μακραίωνο πανηγύρι των Σερβίων που εορτάζονταν στα ” ενιάημερα ” της Παναγίας ( στο παλιό μοναστήρι της Παναγίας της Σερβιώτισας στη θέση Βρύσες που λόγω της βίας των Οθωμανών εγκαταλείφθηκε και μετακόμισε στο χωριό Izhdan=Ζιδάνι ) .
Τα τελευταία 15 χρόνια αυτή η αήθης συμπεριφορά αποτυπώθηκε στη μετάθεση του Νιάημερου ( εντάξει λέμε και κάνα κουλό ) της Κοζάνης από τη Δευτέρα στο πρώην Σάββατο ώστε να επικαλύπτεται με το χιλιοόχρονο Νιάημερο των Σερβίων.
. Σταματώ εδώ γιατί θα μπορούσα να γράψω και για γνωστά φαιδρά πρόσωπα .
Για τσ παράδις σκοτώνς κι τ μάνας λέτε , να μη το δούμε κιόλας .
ΥΓ. Ο γνωστός βλαξ θα διασπείρει πάλι ” νέο παραλήρημα του Προέδρου του Δ.Σ Σερβίων “… είναι σαν τον λύκο στα πρόβατα , δεν τον διαβάζει κανείς .
Νίκος Γ. Μπουκουβάλας εκ Σερβίων.
