Ως τέχνη του δημόσιου χώρου ή αλλιώς δημόσια τέχνη, ονομάζεται η κάθε μορφή τέχνης η οποία τοποθετείται μόνιμα σε έναν υπαίθριο τόπο. Τα έργα της έχουνε τόπο αναφοράς και σχετίζονται με τον χρόνο. Η δημόσια τέχνη αποτελεί ένα μέσο μνείας, καθοδήγησης και άτυπη μορφή μάθησης. Μέσα απ’ αυτήν εντυπώνεται η κοινωνική σύσταση της περιοχής (Becker, 2004).
Μορφές δημόσιας τέχνης αποτελούν τα μνημεία, τα αγάλματα, οι ανδριάντες κοκ. και εντοπίζονται κυρίως σε πλατείες και σε μέρη όπου οι καλλιτέχνες εμπνέονται και δημιουργούν. Μέσα από την τέχνη μεταδίδονται οι ηθικές αξίες με θετικές συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο. Διαμορφώνονται συνειδήσεις. Ενδυναμώνεται η αξιοπρέπεια, η ανθρώπινη δημιουργικότητα κ.ά. (Γέμτου,2015).
Ο ρόλος των μνημείων είναι να περάσουν στους πολίτες κυρίως τις μνήμες από διάφορα σημαντικά γεγονότα (γενοκτονίες, νίκες, πόλεμοι κ.ά.). Βέβαια η τοποθέτησή τους δεν είναι τυχαία. Συνήθως τα συναντάμε σε μνημειακούς χώρους, τόσο για την ανάδειξη της πολιτισμικής τους ιδιοκτησίας όσο και για την αναγνώριση της ταυτότητάς τους. Τα μνημεία έχουν την δυνατότητα να μετατραπούν σε ισχυρά γνωρίσματα πολιτιστικού περιεχομένου τα οποία σχετίζονται άμεσα με τις μνήμες, τα ιστορικά γεγονότα, τις αξίες κ.ά.
Αν και η μνήμη μπορεί να μετασχηματιστεί, να αφαιρέσει ή να προσθέσει στοιχεία, τα μνημεία παραμένουν στην θέση τους για να υπενθυμίζουν τα ιστορικά γεγονότα. Στην χώρα μας, την δημόσια γλυπτική, την συναντάμε από τα κλασικά χρόνια έως και σήμερα (Miles,2002 •Γιαλούρη,2010 •Βαϊνά,1997).
Τα δημόσια γλυπτά τοποθετούνται συνήθως σε πλατείες. Συνεπικουρούν στην διδασκαλία της τοπικής ιστορίας, δίνοντας την δυνατότητα στους πολίτες να μάθουν άμεσα μέσω της οπτικής και της αφής. Με αυτόν τον τρόπο η διάδοση και η διατήρηση της τοπικής ιστορίας επιτυγχάνεται αποτελεσματικά (Μπαντιμαρούδης,2011).
Πριν από λίγες μέρες, στην πόλη της Κοζάνης, τέθηκε το ζήτημα περί τοποθέτησης του ανδριάντα του Μητροπολίτη Ιωακείμ κοντά στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της πόλης.
Αυτό που ίσως προβληματίζει είναι κατά πόσο θα συντελέσει η τοποθέτηση του ανδριάντα στον νέο χώρο, τα παραπάνω;
Με την σωστή διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς από τους αρμόδιους φορείς, με σεβασμό στο παρελθόν, με την ορθή αντιμετώπιση του παρόντος και με τον σωστό σχεδιασμό του μέλλοντος, θα επιτευχθεί η διατήρηση της ιστορικής μνήμης.
Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Πολιτιστική Διαχειρίστρια,
MSc Πολιτιστικό Management
Βιβλιογραφία:
Βαϊνά, Μ. (1997), Θεωρητικό πλαίσιο διδακτικής της τοπικής ιστορίας για τον εικοστό πρώτο αιώνα, Gutenberg: Αθήνα
Γέμτου (2008). Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας
Γιαλούρη Α. (2010). Πολιτισμός. Η Ανθρωπολογία στη Χώρα των Πραγμάτων. Αθήνα: Αλεξάνδρεια
Μπαντουμαρίδης. Φ., (2011). Πολιτιστική Επικοινωνία, Οργανισμοί, θεωρίες, μέσα. Αθήνα: Κριτική
Miles, M.B. & Huberman, A.M. (2002) The Qualitative Researcher’s Companion. Sage, Thousand Oaks
Becker J, (2004) . In: Richmond, A. (Ed). Handbook of Microalgal Culture: Biotechnology and Applied Phycology, Blackwell Publishing
