Ο Πεντάλοφος διαθέτει σημαντικό εύρος εκκλησιών, οι οποίες είναι χτισμένες από το 1700 μέχρι και πιο πρόσφατα το 1980, και καταδεικνύουν τη διαχρονική πίστη των κατοίκων.
Οι εκκλησίες άρχιζαν να χτίζονται συστηματικά σε διάσπαρτα μέρη του χωριού μετά την επανάσταση του 1821.
Οι Τούρκοι, επειδή φοβόντουσαν πως οι κάτοικοι της περιοχής θα κατέφευγαν στο ελεύθερο πια ελληνικό κράτος, αποφάσισαν να τους παραχωρήσουν κάποια προνόμια, ένα εκ των οποίων ήταν η ανέγερση εκκλησιαστικών ναών.
Έτσι, στο διάστημα 1850-88/90 ολοκληρώνονται όλες οι εκκλησίες, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν όλες οι περιοχές, όχι μόνο ο Πεντάλοφος, ναούς.
Ορόσημο του Πενταλόφου αποτελεί και ο ιερός ναός του Αγ. Αχιλλείου που βρίσκεται στη θέση του από τα μισά του 18ου αιώνα. Φιλοτεχνήθηκε το έτος 1774 από ζωγράφους των Χιονάδων της Ηπείρου, διαθέτοντας έναν θαυμαστό εσωτερικό διάκοσμο.
Εδώ οι Ζουπανιώτες μαστοροκαλφάδες υπερέβαλαν εαυτόν.
Είναι σπουδαία σε καλλιτεχνική και ιστορική αξία, τρίκλιτη βασιλική χτισμένη το 1742 και αγιογραφείθηκε το 1774 από τους χιοναδίτες ζωγράφους Κωνσταντίνο και Μιχαήλ Μιχαήλ. Αποτελεί δε το παλαιότερο σωζόμενο κτίσμα στο χωριό.
Δυτικά του ναού βρίσκεται ο Νάρθηκας ο οποίος έχει δύο εισόδους.
Δέος προκαλούν οι σκηνές της Δευτέρας Παρουσίας, της Δέησης και του ποταμού της κολάσεως που παρασύρει τους αμαρτωλούς και καταλήγουν στο στόμα του θηρίου, ενώ στην αριστερή πλευρά δαίμονες βασανίζουν τις ψυχές σύμφωνα με τα αμάρτημα τους.
Στον νάρθηκα υπάρχει μία τοιχογραφία του 1744 που απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο σε σκηνή της Δευτέρας Παρουσίας.
Απεικονίζoνται σε σειρά οι βασιλείς Κύρος Β’, Πώρος και Δαρείος Γ’, κρατώντας στα χέρια τους σπαθιά, δείγμα εξουσίας και κυριαρχίας. Ακριβώς δίπλα τους εμφανίζεται η μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου με στέμμα και σκήπτρο, ο οποίος κληρονόμησε το βασίλειό τους νικώντας τον Δαρείο και τον Πώρο, ενώ ο Κύρος της τοιχογραφίας είναι ασφαλώς ο Κύρος ο Β ο Μέγας, που ήταν ο μεγάλος κατακτητής και ο σημαντικότερος βασιλιάς της Περσίας από την δυναστεία των Αχαιμενιδών.
Οι τοιχογραφίες ξεχωρίζουν για την χρωματική ευαισθησία και την ποιότητα της μεταβυζαντινής ζωγραφικής. Η ρεαλιστική ένταση στον απόλυτο ανθρώπινο πόνο που απέδωσαν οι ζωγράφοι στην τοιχογραφία “η Βρεφοκτονία του Ηρώδη” στον κυρίως ναό, όπου αλλόφρονες στρατιώτες εμφανίζονται να σκοτώνουν με μανία τα βρέφη και να τα φέρουν στις λόγχες τους ως τρόπαια, κλέβει την παράσταση.
Οι σκηνές στην αριστερή πλευρά του νάρθηκα όπου οι δαίμονες βασανίζουν τις ψυχές σύμφωνα με τα αμαρτήματα τους φιλοτέχνησαν με μαεστρία οι ξακουστοί χιοναδίτες καλλιτέχνες Κωνσταντίνος Μιχαήλ και Μιχαήλ Μιχαήλ στα 1774.
Από τις δεσποτικές εικόνες του τέμπλου, παλαιότερες είναι του Παντοκράτορα, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Σπυρίδωνα η οποία σύμφωνα με την αφιέρωση της, ζωγραφίστηκε το 1767.
Αριστούργημα της ξυλογλυπτικής τέχνης στέκει το τέμπλο του ναού φτιαγμένο από ξύλο καρυδιάς και με παραστάσεις από την Παλαιά αλλά και την Καινή Διαθήκη.
Σκαλίστηκε με την τεχνική του «Τρυπητού» ή «Σκαλιστού στον Αέρα» που δείχνει τον βαθύ επηρεασμό των μαστόρων του από το δυτικό μπαρόκ.
Οι πενταλοφίτες σέβονταν τόσο πολύ τον Άγιο Αχίλλειο που μια παλιά προφορική παράδοση αναφέρει πως όσοι περνούσαν έφιπποι έξω από το ναό, έπρεπε να ξεπεζέψουν γιατί αλλιώς τα άλογα τρόμαζαν, αγρίευαν και αρνούνταν να προχωρήσουν.
(πηγή :www.greece.org,www.tovoion.com,instatagphoto.com,Νίκος Τσαντίρης, www.veriahistory.gr).
Νεάπολη εν οίδα ότι 15 Μαΐου 2018.
Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα την μνήμη του Αγίου Αχιλλείου!
Η Χάρη Του Αγίου, να προστατεύει όλους μας.
Χρόνια πολλά στον Πεντάλοφο και σε όλους τους εορτάζοντες!
