Τύμβριας ή Τυμβριάδα $ Τυνάδα Πισιδίας

ΤΥΜΒΡΙΑΣ ή ΤΥΜΒΡΙΑΔΑ $ ΤΥΝΑΔΑ ΠΙΣΙΔΙΑΣ
( 2 Αρχαιοελληνικές πόλεις στις πηγές του ποταμού Ευρημέδοντα και την σημερινή πόλη AKSU – Η μάχη του Ευρημέδοντα με τους Πέρσες το 466 π.Χ. )
Σταύρου Π Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Τυμπβριάδα, ήταν μια μικρή αρχαιοελληνική πόλη, που βρισκόταν κοντά στις πηγές του Ευρυμέδοωντα ,.
Ο ποταμός έγινε γνωστός στην ιστορία από την μάχη των Ελλήνων που είχε επικεφαλής τον Κίμωνα το Αθηναίο και τους Πέρσες που αρχηγός τους ήταν ο Ξέρξης Α’ το 469 ή το 466 π.Χ .. Αποτελεί μέρος των Πολέμων της Δηλιακής Συμμαχίας, οι οποίοι με τη σειρά τους εντάσσονται στο πλαίσιο των Περσικών Πολέμων.
Τα ερείπια αυτής της πόλης βρίσκονται στο προάστιο Akcaşar της σημερινής πόλης Aksu
Η Τυμβριάς ‘η Τυμβριάδα ήταν χτισμένη σε έναν λόφο με θέα στην πεδιάδα.
Η δεύτερη αρχαιοελληνική πόλη Τυνάδα βρισκόταν 8 χλμ από το κέντρο της πόλης Ακσου. (παλιά ονομασία Άναμας ) ανατολικά, στο χωριό Τερζιλέρ ( Terziler )

ΠΟΥ ΑΚΡΙΒΩΣ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η βρισκόταν ανάμεσα στις λίμνες Κάραλις (Beysehir ) και Πρόσταινα (Egirdir) .
H απόσταση της νέας πόλης Aksu από την Σπάρτη είναι 64 χλμ. από την Αντιόχεια 91 χλμ , το Κάαραγατς 87 χλμ. , την Αττάλεια 52 χλμ .και την αρχαία Πρόσταινα ΄το Βυζαντινό Ακρωτήρι (Eğirdir) 22 χλμ.
Η ακριβής τοποθεσία της πόλης είναι άγνωστη.
Αναφέρεται από τον Στράβωνα (XII, 7, 2).
Τα νομίσματα, που έφεραν την εικόνα του Ευρυμέδοντα, έδειχναν μια τοποθεσία κοντά στο πάνω μέρος αυτού του ποταμού, το κάτω μέρος ανήκε στη Βυζαντινή Παμφυλία.
Πιθανότατα βρισκόταν κάπου στην πεδιάδα που λέγεται Yilandi Ovassi, στο βιλαέτι Ικονίου

ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Η Τυμβρίας ( Timbrias ) αρχαία Ελληνική πολύ είναι επίσης γνωστή ως Τιμβριάδα ( Tymbriada στην όψιμη περίοδο ].
Το 17 μ,Χ και το 640 μ.Χ. την βρίσκουμε σε Τουρκικά αρχεία
ως Tymbriáda / Timbriada
Με αναφορά ότι , τα νομίσματα της Τιμπριάδας που κόπηκαν επί Αδριανού (117-138) βρίσκονται στο Μουσείο της Σπάρτης .
Δίνοντας και τις συντεταγμένες 37° 48′ 6” Α, 31° 1′ 44” Β
Το 1912 μ.Χ την αναφέρουν ως Akşehir ( μεταφράζεται σε Λευκή πόλη )
Επίσης το 1912 αναφέρεται και ως Yenice ( μεταφράζεται σε Καινούργια )
Σήμερα αναφέρουν το προασπιστεί ως Akçaşar mahalle (Aksu bağ) – Aksu – Isparta
Άγνωστη η προέλευση του πρώτου ονόματος. Τυμβριάς .
Πιθανολογούμε οτι ήταν παραφθορά της αρχαίας Ελληνικής λέξης Τύμβος
τύμβος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική τύμβος
(αρχαιολογία) τεχνητός λόφος που σχηματίζεται πάνω από τάφο νεκρού
(κατʼ επέκταση) η επιτύμβια στήλη με εικόνα ή ανάγλυφο του νεκρού
Συνώνυμα : τυμβόλοφος Συγγενικές λέξεις : επιτύμβιος , τυμβωρυχία , τυμβωρύχος

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922
Η αρχαία πολύ έπαψε να υπάρχει από τον 13ο αιώνα μ.Χ.
Σε απογραφές που έγιναν από το 19ο αιώνα μέχρι από την εκδίωξη των Ελλήνων το 1922 Στο Ακσου δεν υπάρχει καταχώριση Ελληνορθόδοξων κάτοικων

ΙΣΤΟΡΙΑ
Η αρχαία πόλη Τυμπριάδα. Υπήρχε από το 2000 π.Χ. αυτό συμπεραίνεται τουλάχιστον εκ των ευρημάτων.
Ταν μία από τις σημαντικές πόλεις της περιοχής της Πισιδίας του βασιλείου Arzava.
Υπήρχε στους κλασσικούς χρόνους
Σύμφωνα με τον Στράβωνα , ο Αρτεμίδωρος Έφέσιος συμπεριέλαβε την Τυμβριάδα σε έναν κατάλογο πόλεων της Πισιδίας.
Σωζόμενες επιγραφές δείχνουν ότι στους Ρωμαϊκούς χρόνους ήταν μια πλήρως αναγνωρισμένη Ελληνική πόλη που, για παράδειγμα, έστελνε πρέσβεις στον αυτοκράτορα.
Και επί Ρωμαίων βρισκόταν στην ακμή της.
Φαίνεται ότι στην πόλη αυτή κόπηκαν νομίσματα τον 1ο και 2ο αιώνα π.Χ. και ξεχωρίζει ως σημαντικός οικισμός.
Το μεγαλύτερο χαρακτηριστικό της ήταν ότι βρισκόταν σε σημαντικό εμπορικό δρόμο.
Μετά τη διάλυση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η περιοχή?
Παρέμεινε στα Βυζαντινά εδάφη και συνέχισε την ύπαρξή του ως οικισμός υπαγόμενος στη Μητρόπολη Ακρωτηρίου (Εγιρδίρ).
Μετά την μάχη του Ματζικέρτ το 1079 οι Σελτζούκοι κυριάρχησαν στην περιοχή.
Στην περίοδο των πριγκιπάτων, το Πριγκιπάτο Hamitoğulları κάνει αισθητή την επιρροή του στην περιοχή.
Το όνομα της περιοχής αυτής της περιόδου: Ανάμας.
Γίνεται γνωστό ότι αγορές ιδρύθηκαν σε ορισμένα χωριά του Αναμά τον 16ο αιώνα, παρά τις μεταφορικές δυσκολίες.
Τον 18ο και 19ο αιώνα, φαίνεται ότι στην περιοχή εγκαταστάθηκαν οι Γιουρούκοι οποίοι ζούσαν νομαδική νομαδική ζωή με το όνομα Yılanlıoğulları.
Το 1965, η πόλη Ανάμας πήρε το όνομα Ακσού και το 1987 απέκτησε το καθεστώς δήμου . Ακσού της Σπάρτης (Isparta Aksu )

Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΕΥΡΗΜΕΔΟΝ
Ο ποταμός Ευρυμέδων ή Ευρυμέδοντας είναι ποτάμι της Μικράς Ασίας και εκβάλλει στη Μεσόγειο, στον κόλπο της Αττάλειας .
Πηγάζει από την οροσειρά του Ταύρου Νοτιοανατολικά της λίμνης Της Πρόσταινας (Εγιρντίρ ) στην περιοχή που βρισκόταν η Τυμβριάδα και έχει μήκος 184 χιλιόμετρα.
Είναι γνωστός από την αρχαιότητα τόσο για το μήκος και εύρος που του έδωσαν και το όνομά του, όσο και για την μάχη που δόθηκε εκεί μεταξύ Ελλήνων και Περσών το 467 π.Χ.
Η ονομασία του στα τουρκικά (Köprüçay) σημαίνει το ποτάμι με τά γεφύρια, επειδή έχει μεγάλο μήκος αλλά και φαράγγια και χρειάστηκε ήδη από την αρχαιότητα να οικοδομηθούν σε πολλά σημεία του γέφυρες.
Κατά μήκος του σώζονται και σήμερα ρωμαϊκές γέφυρες.
Στην περιοχή δόθηκαν διάφορες μάχες, μνημονεύονται όμως κυρίως δύο. Η μία μάχη που είναι γνωστή ως μάχη στον Ευρυμέδοντα έγινε ανάμεσα στους Έλληνες υπό τον Κίμωνα και τους Πέρσες. Ο Κίμωνας νίκησε τόσο στη ναυμαχία όσο στην αναμέτρηση στο πεζικό και αυτή η νίκη απομάκρυνε τον Περσικό κίνδυνο από την Ιωνία για περίπου 20 χρόνια. Για τη χρονολογία της αναμέτρησης αυτής δεν υπάρχει ομοφωνία και άλλοι ιστορικοί την τοποθετούν στο 469 π.Χ. ενώ άλλοι στο 466 π.Χ.
Η επόμενη γνωστή ναυμαχία δόθηκε εκεί το 190 π.Χ. μεταξύ των Ρωμαίων και των Σελευκιδών -νίκησε ο Ρωμαϊκός στόλος.

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΥΡΗΜΕΔΟΝΤΑ
Τον 2ο και 3ο αιώνα, μερικά από τα νομίσματα έφεραν την εικόνα του ποταμού θεού Ευρυμέδοντα.
Διακρίνονται σήμερα τα ερείπια ενός ιερού αφιερωμένου σε αυτόν, το οποίο βρισκόταν πάνω από το ποτάμι, μπροστά από μια σπηλιά στην οποία υπάρχει πρόσβαση από μια γέφυρα και μια μνημειακή σκάλα. Ένα μαρμάρινο άγαλμα που βρέθηκε κοντά στο σπήλαιο έχει μια επιγραφή στη βάση του που αναφέρεται στον θεό Ευρυμέδοντα. Περαιτέρω ανασκαφές στο σπήλαιο αποκάλυψαν μια εικόνα της μητέρας θεάς της Κυβέλης του 2ου αιώνα. π.Χ.
Ως Ευρυμέδων όμως αναφέρεται και μυθολογικός ήρωας που σύμφωνα με μια παράδοση απέκτησε με την Ήρα τον Προμηθέα.
Πιθανόν ο ποταμός να ονομάστηκε έτσι και από τον ήρωα της μυθολογίας.

ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΗΜΕΔΟΝΤΑ
Το Ιερό του Ευρυμέδοντα βρισκόταν μπροστά από το Σπήλαιο Zindan (μεταφράζεται σκοτεινό υπόγειο ) είναι μια περιοχή που συνδέεται με την αρχαία πόλη της Τιμβριάδας.
Το σπήλαιο βρίσκεται 2 χλμ βορειοανατολικά της συνοικίας Aksu, σε υψόμετρο 1300 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στη νότια πλαγιά του στενού ρεύματος Aksu Stream. (Ρεύμα του λευκού νερού ).
Το σπήλαιο, μήκους 765 μέτρων, έχει αναπτυχθεί σε οριζόντια κατεύθυνση.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΣΤΑΣΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ
Οι κρύσταλλοι ασβεστίτη σε σχήμα μωσαϊκού στο πάτωμα στο τμήμα που ονομάζεται <<Μπάνιο» στο τέλος του σπηλαίου είναι οι πιο πρωτότυπες μορφές.
Ως αποτέλεσμα της ανάλυσης, αποκαλύφθηκε ότι το νερό που ρέει στο σπήλαιο είναι πανομοιότυπο με το νερό που υπάρχει στο πάρκο του Başpınar που βρίσκεται κοντά στο σπήλαιο Zindan, , έχει υψηλές τιμές ασβεστίου και μαγνησίου και λένε ότι έχει ευεργετική επίδραση στο δέρμα.
Το σπήλαιο, το οποίο είναι ημιενεργό, έχει διάβρωση και συσσωρεύσεις που σχηματίζονται από διαφορετικά ρέματα Damlataş, Akmataş, Yanıtaş και υπόγεια ρέματα.
Σε ορισμένα σημεία σχηματίστηκαν μικροσκοπικά φαράγγια.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΥΜΒΡΙΑΔΑΣ
–Πρόσφατες πληροφορίες που δημοσίευσε ο καθηγητής Δρ. Fikret ÖZCAN σε μετάφραση :
<<Οι ανασκαφές ξεκίνησαν στην αρχαία πόλη της Τυμπριάδας το 2020. Η Τυμπριάδα βρίσκεται 3,5 χλμ βορειοδυτικά της συνοικίας Aksu Tο μέρος όπου ιδρύθηκε η πόλη έχει κλίση από την ανατολή προς τη δύση ξεκινώντας από τη δυτική πλαγιά της Ακρόπολης (Asartepe), τα περισσότερα κτίρια της πόλης παρέμειναν κάτω από το έδαφος και υπάρχουν ελάχιστες ορατές κατασκευές εκτός από μερικούς τοίχους αναβαθμίδων. με κατεύθυνση βορρά-νότου και κάποια κτίσματα λείψανα.
Έχει διαπιστωθεί ότι τα σπίτια ευθυγραμμίζονται κυρίως προς το νότιο τμήμα της πόλης.
Υπάρχουν δύο παρατηρητήρια ή πύργοι ελέγχου κοντά στον σύγχρονο σταθεροποιημένο δρόμο στα νότια της πόλης.
Η τρίτη σκοπιά βρίσκεται στα βορειοδυτικά της πόλης και έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει μια μεγάλη περιοχή.
Υπάρχει μερικώς καλοδιατηρημένο οχυρωματικό τείχος και είσοδος στα βόρεια της πόλης.
Υπάρχει ένας αρχαίος δρόμος που οδηγεί από την είσοδο της πόλης στα βόρεια προς την κατεύθυνση του Sofular και αυτός ο δρόμος έχει μερικώς διατηρηθεί.
Στις νότιες πλαγιές του Ασαρτεπέ, εν μέρει ανιχνεύονται τα τείχη της πόλης που ανήκουν στον οικισμό της Ελληνιστικής Περιόδου. Υπάρχει μια καλοδιατηρημένη στέρνα σε βάθος περίπου 4,20 μέτρων στο βόρειο άκρο της ακρόπολης της πόλης.>>
— Παλιότερες πληροφορίες
Στο παρελθόν έχουν βρεθεί :
-Ψηφιδωτό
Στην είσοδο του σπηλαίου υπάρχει ψηφιδωτό με το κεφάλι του Ευρυμέδοντα (Γεφυρόθεο) από μαύρες, άσπρες και κόκκινες πέτρινες ψηφίδες, μοτίβο δελφινιού στις δύο πλευρές, και φτερωτά ιπτάμενα ανδρικά μοτίβα πάνω και κάτω.
–Επιγραφές
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που προέκυψαν από τις ανασκαφές που έγιναν γύρω από το σπήλαιο, το περιεχόμενο των επιγραφών από την πρώιμη Ελληνιστική περίοδο χρονολογούνται στον πρώτο και δεύτερο π.Χ. αιώνα.
–Υπαίθριος ναός
Δεν διαπιστώθηκε ποτέ ακριβώς χτίστηκε το ιερό .
Πρέπει να χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως υπαίθριος ναός στα πρώτα χρόνια.
Ο υπαίθριος ναός χτίστηκε σε βήματα από το μπροστινό μέρος του σπηλαίου μέχρι το πάτωμα πεζοπορίας στο κάτω μέρος, αλλά έχει υποστεί κάποιες αλλαγές με την πάροδο του χρόνου.
Τα σημερινά αρχαιολογικά δεδομένα έδειξαν ότι ο ναός δέχτηκε έντονη αρχιτεκτονική παρέμβαση και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.
Αυτό το ιερό διατηρείσαι τη σημασία του για πολλά χρόνια.και χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας.
Υπάρχουν τρία πεζούλια μπροστά από το σπήλαιο, το ένα μετά το άλλο..
Το στόμιο του σπηλαίου είναι καλυμμένο με πέτρινους τοίχους.,ακριβώς στα δεξιά από την είσοδο του .
— Η λατρεία του Ευρημέδοντα και όχι μόνον
Το άγαλμα του Θεού του Ευρυμέδοντα, που ανακαλύφθηκε το 1977 μπροστά από το σπήλαιο,και εκτίθεται στο μουσείο της Σπάρτης έδειξε την ύπαρξη της λατρείας στον ποτάμιο θεό .
Βρισκόταν σε μια κόγχη και ήταν σε μέγεθος ανθρώπου .
Από ότι φαίνεται στο σπηλαίο υπήρχε συχρονη λατρεία και άλλων θεοτήτων
Κύρια θεά του ιερού ήταν η Κυβέλη, όπως και στην αρχαία πόλη της Τιμβριάδας, και η θεά ονομαζόταν «Μήτηρ Θεών ».
Υπήρχε επίσης η λατρεία , του Δία (Θεός Κεφαλής), του Ερμή (Θεού των Ειδήσεων), της Δήμητρας (Θεό της γεωργίας και της γονιμότητας).
–Η Ρωμαϊκή γέφυρα & το ο πορτραίτο του θεού Ευρυμέδοντα.
. Μπροστά από το ιερό κατασκευάστηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο μια θολωτή γέφυρα, που ένωνε το ιερό με το νεκροταφείο που βρισκόταν στη νότια πλευρά της σημερινής πόλης
Η γέφυρα έχει σκαλοπάτια που οδηγούν στον κολπίσκο. Ακριβώς απέναντι από το ιερό .
Η Ρωμαϊκή γέφυρα, η οποία κατασκευάστηκε πελεκιτες πέτρες στο ρέμα της γέφυρας του Ευρυμέδοντα μπροστά από το ιερό και είναι μια μονότοξη γέφυρα. Το πορτραίτο – προτομή του θεού Ευρυμέδοντα ήταν σκαλισμένο στους θεματοφύλακες στις δύο πλευρές της αψίδας της γέφυρας.
–Η διέλευση αρχαίου δρόμου μπρος από το ιερό .
Όταν εξετάζεται το πλάτος της γέφυρας και οι αρχαίοι δρόμοι της περιοχής, φαίνεται ότι το ιερό βρίσκεται στις οδικές συνδέσεις.
Ομοίως, υπάρχουν δύο ακόμη γέφυρες διαφορετικών μεγεθών πάνω από τον Ευρημεδοντα ( Köprüçay ) στον αρχαίο δρόμο από την Πέργη προς την Αντιόχεια.
Όταν η ρωμαϊκή γέφυρα αξιολογείται μαζί με τις άλλες δύο αρχαίες πόλεις στην περιοχή, μπορεί να θεωρηθεί ότι υποστηρίζει την ύπαρξη ενός δρόμου που εκτείνεται πάνω από την αρχαία Τυτιασσό ( Yenişarbademli ) στη λίμνη Κάραλις ( Beyşehir ).
Η ιδιαιτερότητα του ιερού στην περιοχή είναι ότι βρίσκεται πάνω στον αρχαίο δρόμο και δίνει μια διαφορετική διάσταση στον λατρευτικό χώρο.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΥΡΗΜΕΔΟΝΤΑ ΠΟΥ ΕΠΙΡΕΑΣΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Στην αρχαιότητα ήταν πλωτός μέχρι την πόλη της Ασπένδου -και γι αυτό στη ναυμαχία Ελλήνων και Περσών οι Πέρσες υποχώρησαν με το στόλο τους στα ενδότερα, χρησιμοποιώντας τον πλωτό ποταμό, για να φτάσουν σχεδόν μέχρι την Άσπενδο.
Η μάχη
Γράφει ο Θουκυδίδης στην ιστορία του* :
[1.100.1] << Μετά απ᾽ αυτά έγινε και η μάχη και η ναυμαχία στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας, όπου οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους νίκησαν την ίδια μέρα τους Πέρσες σε πεζομαχία και ναυμαχία, με στρατηγό τον Κίμωνα του Μιλτιάδου. Κυρίεψαν ή κατέστρεψαν διακόσια φοινικικά πολεμικά. . >>
*Ακριβής μετάφραση αρχαίου κείμενου.
Η μάχη του Ευρυμέδοντα αποτέλεσε μία από τις αποφασιστικότερες μάχες που διεξήγαγε η Δηλιακή Συμμαχία στο πλαίσιο των επιθετικών πολέμων εναντίον των Περσών.
Μετά τους αμυντικούς πολέμους και την οριστική απόκρουση των Περσών σε Πλαταιές και Μυκάλη, οι Έλληνες πέρασαν στην αντεπίθεση.
Η Αθήνα, δημοκρατική και ναυτική δύναμη, εκμεταλλεύτηκε τις νέες προοπτικές που ανοίγονταν σε γεωπολιτικό και στρατηγικό επίπεδο, ειδικά μετά την απόφαση της Σπάρτης να αποσυρθεί από τον επιθετικό πόλεμο εναντίον των Περσών, ύστερα από την κατάληψη του Βυζαντίου το 478 π.Χ/.
Το 478 π. Χ. ιδρύεται η Δηλιακή Συμμαχία, μία στρατιωτική σύμπραξη για την προστασία των Ελλήνων του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας από την Περσική απειλή με σκοπό όπως γράφει και ο Θουκυδίδης:\
<<η ερήμωσις της χώρας του Βασιλέως* εις αντεκδίκησιν των όσων έπαθαν από αυτόν >>΄΄ .
* Εννοώντας προφανώς την Περσία
Επικεφαλής της συμμαχίας τέθηκε η Αθήνα. Η συμμαχία της Δήλου διεξήγαγε με επιτυχία πολέμους εναντίον των Περσών
εκδιώκοντας τους από τον Ευρωπαϊκό χώρο, εξασφαλίζοντας τον Ελληνικό έλεγχο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΤΥΜΒΡΙΑΔΑ
Από την πληροφόρηση που είχαμε για το ιερό τπυ Ευρημέεδοντα και ήδη αναφέραμε και την μελέτη κάποιων νομισμάτων δια πιστώσαμε οτι λάτρευαν τους παρακάτω θεούς και ημίθεους
— Κυβέλη
Στα νομίσματα την Κυβέλη την είδαμε να κάθεται αριστερά, κρατώντας κερκότοπο και πατέρα. . κάτω δεξιά, λιοντάρι κάθεται αριστερά.
Την είδαμε και στις πληροφορίες για το σπηλαίο του Ευημερούντα
Όπως είδαμε και την λατρεία :
–Του Δια
Ο Δίας ή Ζεύς σύμφωνα με την αρχαία ελληνική θεογονία που θεωρείτο είναι ο «Πατέρας των θεών και των ανθρώπων», που κυβερνά τους Θεούς του Ολύμπου
– Τον Ερμή
Που ήταν και ψυχοπομπός, δηλαδή οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών στον Άδη, καθώς και προστάτης των εμπόρων και των ταξιδιωτών. Ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους. Εισήγαγε τα γράμματα και τις τέχνες στην ανθρωπότητα.
– Την Δήμητρα
Την Δήμητρα που ήταν ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της γεωργίας γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης βλάστησης, του εδάφους και της γονιμότητας αυτού συνέπεια των οποίων ήταν να θεωρείται και προστάτιδα του γάμου και της μητρότητας των ανθρώπων. Ήταν Ολύμπια (κύρια) θεότητα.
–Ευρημέδων
Ο ποτάμιος Θεός
Από τα νομίσματα επίσης διαπιστώσαμε την λατρεία της :
— Νίκης
Στο ίδιο νόμισμα η θέα Νίκη την επάνω, προς τα αριστερά
— Διόνυσος
Διόνυσος, γυμνός, στέκεται αριστερά, κρατά κάνθαρο και θύρσο,
— Διόσκουροι
Οι Διόσκουροι στέκονται απέναντι, ημισέληνος ανάμεσά τους, φιγούρα στο δεξιά φορώντας καπέλο με αστέρι και κρατώντας ένα κοντό σκήπτρο
– Μην Ασκινος
Στα νομίσματα * Μην Ασκινός (M�n) στέκεται αριστερά κρατώντας πατερίτσα,
Φυσικά τα ονόματα αυτά παραπέμπουν και στην λατρεία άλλων θεών ημίθεων του ελληνικού πανθέου όπως και στην λατρεία της μητέρας των θεών Κυβέλης όπως και σε τοπικούς θεούς μια και βλέπουμε την λατρεία τόσο του Μίνως Ασκινού ,αλέα και του ποτάμιου θεοί Ευρημεδοντα που είδαμε στην βιβλιογραφία

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Ο Χριστιανισμός ήρθε νωρίς στην περιοχή η Τυμβριάδα έγινε επισκοπεί που ανήκε στην μητρόπολη της Αντιοχείας και πιθανόν αργότερα στην έδρα της Μητρόπολης Πισιδίας
Η Τυμβρία έγινε έδρα Χριστιανού επισκόπου, έδρας της Αντιόχειας στην Πισιδία , της μητροπολιτικής έδρας και πρωτεύουσας της Πισιδίας. Περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Καθολικής Εκκλησίας των τιτουλάριων έδρων .
Τιμβρίας , τιτλούχος έδρα στην Πισιδία , σουφραγκός της Αντιόχειας . Ονομάζεται Thymbrium στους επίσημους καταλόγους της Ρωμαϊκής Κουρίας , το όνομα είναι λίγο πολύ ανορθόγραφο στα έγγραφα, αλλά η ορθογραφία που υιοθετείται εδώ είναι αυτή που βρίσκεται στα νομίσματα όπου οι κάτοικοι ονομάζονται, στον γενικό πληθυντικό, ελληνικά: timbriadeon . Στα εκκλησιαστικά συγγράμματα αναφέρεται ήδη από τον δέκατο τρίτο αιώνα. Το Le Quien (Oriens Christianus, I, 1059) κατονομάζει τρεις από τους επισκόπους του: Κωνσταντίνο, παρών στις Συνόδους της Κωνσταντινούπολης , 680 και 692· John, at the Council of Nicaea , 787; Θεοδόσιου, στη Φωτιακή Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (879).
Στα εκκλησιαστικά συγγράμματα αναφέρεται ήδη από τον δέκατο τρίτο αιώνα.
Το Le Quien (Oriens Christianus, I, 1059) κατονομάζει τρεις από τους επισκόπους του :
Κωνσταντίνο, παρών στις Συνόδους της Κωνσταντινούπολης,
680 και 692·
Ιωάννης, στη Σύνοδο της Νίκαιας, 787;
Θεοδόσιου, στη Φωτιακή Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (879).

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ
Στις ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή όπου βρίσκεται η συνοικία Aksu, έχει φανεί ότι υπήρχε οικισμός από τους πρώτους αιώνες.
Στην επιφάνεια φαίνονται πολλά κεραμίδια στέγης, βάζα, αγγεία, θραύσματα κανάτας και κεραμικά με λεπτά τοιχώματα Ρωμαϊκής περιόδου.
Επιπλέον, πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία που ανήκουν σε ερείπια κτιρίων και ναών όπως αυλακωτό σώμα κιόνων, θραύσματα κιόνων, βάσεις κιόνων, ανάγλυφο θραύσμα, επιστύλιο, σωστά κομμένοι αρχιτεκτονικοί λίθοι και κατάλοιπα τοίχων από τόπο σε τόπο είναι διάσπαρτα στην επιφάνεια.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Στην περιοχή: Ελληνιστική περίοδος, π.Χ. Βρέθηκαν νομίσματα του 2ου και 1ου αιώνα μ.Χ’
Τα νομίσματα, που έφεραν την εικόνα του Ευρυμέδοντα, θα έδειχναν μια τοποθεσία κοντά στο πάνω μέρος αυτού του ποταμού, οπου και η Τυμβριαδα μτο κάτω μέρος ανήκε στη βυζαντινή Παμφυλία.
Νομίσματα που μελετήσαμε :
— Χρονολόγηση
Η αρχαία πόλη έκοψε χρήματα από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό (117-138 μ.Χ.) στον αυτοκράτορα Σεβήρο Αλέξανδρο (222-235 μ.Χ.).
–Ρωμαίοι αυτοκράτορες
Αδριανός, Σεπτίμιος Σεβήρος , Τζούλια Δόμνα, Καρακάλλα, Γέτα, Σεβήρος Αλέξανδρος,
— Παραστάσεις
*Διόνυσος, γυμνός, στέκεται αριστερά, κρατά κάνθαρο και θύρσο, πάνθηρας στα πόδια αριστερά
*Ναός δύστιλοςε άγαλμα της ΚΥΒΕΛΗΣ
που κάθεται αριστερά στον θρόνο του λιονταριού, κρατώντας πατέρα και κερκότοπο
*Η Κυβέλη κάθεται αριστερά, κρατώντας κερκότοπο και πατέρα. επάνω, στέφοντας Nίκη προς τα αριστερά και δεξιά. κάτω δεξιά, λιοντάρι κάθεται αριστερά.
*Κυβέλη καθισμένη σε λιοντάρι που περπατά αριστερά.
*Οι Διόσκουροι στέκονται απέναντι, ημισέληνος ανάμεσά τους, η φιγούρα στο δεξιά φορώντας καπέλο με αστέρι και κρατώντας ένα κοντό σκήπτρο ή παραζώνιο, η φιγούρα στο αριστερό γυμνό κεφάλι.
* Μην Ασκινός (M�n) στέκεται αριστερά κρατώντας πατέρα, καμπουριασμένος ταύρος πίσω
* Μην Ασκινός , M�n με κοντό χιτώνα και φρυγικό καπέλο, στέκεται μπροστά από το βωμό, κεφάλι αριστερά, μισοφέγγαρο στους ώμους, κρατώντας πατέρα και σκήπτρο
— Εθνικός χαρακτηρισμός
Αντίσημο «Τ» της Τιμπριάδας στο χωράφι , ΤΙΜΒΡΙΑΙΔΕΙΩΝ (TIMBΡIAΔEΩN ) TIMBΡIAΔEΩN
***********************************************
– ΤΥΝΑΔΑ
Η αρχαία Ελληνική πόλη της Τυνάδας βρίσκεται στις παρυφές του λόφου Σίβρη, που δεσπόζει στη γύρω περιοχή, στο χωριό Terziler, 8 χιλιόμετρα ανατολικά της της σημερινής πόλης Ακσου και Νοτιοανατολικά της αρχαία Τυμβριάδος
Ο κύριος οικισμός στη Σίβρη Τεπέ απλώνεται περίπου 75 μέτρα νοτιοανατολικά της κορυφής.
Χτισμένη στις πλαγιές του λόφου η πόλη εκτείνεται στα σύνορα των χωριών Karagi και Koçular.
Δεν είναι γνωστό πότε και από ποιον ακριβώς ιδρύθηκε η πόλη.
– Το όνομα
. Το όνομα της πόλης βρέθηκε ότι είναι Τυνάδα, μετά από εξέταση μιας τιμητικής επιγραφής με την επιγραφή «λαός της Τυνάδας» που βρέθηκε στο νεκροταφείο του χωριού Yakaafşar.
Το όνομα της πόλης πιστεύεται ότι προέρχεται από το όνομα της περιοχής, «Tuwana»
– Αρχαιολογικά κατάλοιπα
Αξιοσημείωτα ερείπια στην πόλη είναι τα ερείπια ναών και κτιρίων, τα ερείπια στρογγυλής κατασκευής, επιγραφές, επιτύμβιες στήλες και ο βράχος στη νότια επιφάνεια του οξυκόρυφου λόφου.\
Στο νοτιοδυτικό άκρο του οροπεδίου υπάρχει ένας μικρός ναός σε αντιστοιχία με δύο κίονες μπροστά, οι τοίχοι του οποίου σώζονται καλά.
Νεκρικές στήλες έχουν βρεθεί και οι Οι απεικονίσεις όπως αετός, λιοντάρι, σπαθί και ασπίδα, που χρησιμοποιούνται συχνά στις στήλες της πόλης, είναι μοναδικές στην Πισιδία.
Ο Δίας καθισμένος στο θρόνο απεικονίζεται σε δείγμα βωμού που βρέθηκε στην Τυνάδα και εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο της Σπάρτης .
Από το ναό και τα οικοδομικά κατάλοιπα της πόλης γίνεται αντιληπτό ότι ανήκει στην Ελληνιστική περίοδο.
Επιπλέον, στην επιφάνεια βρέθηκαν άφθονα κεραμίδια, πιθάρια, γλάστρες και κανάτες.
Το σημαντικότερο αρχαιολογικό κατάλοιπο αυτής της πόλης είναι ο τάφος σε βράχους
( βραχόταφος ) , που βρίσκεται στη νότια πλαγιά του μυτερού λόφου.

ΣΗΜΕΡΑ
Tο Aksu είναι πόλη και περιοχή της επαρχίας της Σπάρτης . Ο πληθυσμός είναι 1.947 από το 2010
Το Aksu, το οποίο συνέχισε την ύπαρξή του με το όνομα Yenice ως υποπεριφέρεια του Eğirdir, απέκτησε το καθεστώς της περιφέρειας το 1988.
Η οικονομική κατάσταση της περιοχής: η κύρια πηγή βιοπορισμού είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.