Στις 4 Ιουνίου 2022 συνεδρίασε δημόσια το Δ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας για να δικάσει την από 28 Μαΐου 2021 αίτηση του νομικού προσώπου με την επωνυμία «Σύλλογος Ανέργων και Περιβάλλοντος Ακρινής». Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των συναρμοδίων Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών (λόγω παρέλευσης 10ετούς προθεσμίας) να προτείνουν την έκδοση του προβλεπομένου στη διάταξη του άρθρου 28 παρ. 2 του ν. 3937/2011 προεδρικού διατάγματος και να προβούν στην έκδοση κάθε άλλης αναγκαίας πράξεως για την ολοκλήρωση των διαδικασιών απαλλοτρίωσης και μετεγκατάστασης του οικισμού Ακρινής του Δήμου Κοζάνης και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Το ΣτΕ δέχεται την αίτηση, ακυρώνει την παράλειψη των αρμοδίων οργάνων της Διοικήσεως να προβούν στην έκδοση όλων των αναγκαίων πράξεων για την κίνηση και ολοκλήρωση της διαδικασίας απαλλοτρίωσης και μετεγκατάστασης του οικισμού Ακρινής Νομού Κοζάνης. Αναπέμπει την υπόθεση στη Διοίκηση για τις οφειλόμενες νόμιμες ενέργειές της, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό. Απορρίπτει την παρέμβαση.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά ο ισχυρισμός του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι το σχέδιο της Δ.Ε.Η. Α.Ε. για την απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση του οικισμού της Ακρινής υποβλήθηκε προς τον τέως Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ουδέποτε προωθήθηκε στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου για περαιτέρω ενέργειες, είναι άμοιρος νομικής επιρροής. Επίσης τόσο οι ισχυρισμοί του Δημοσίου όσο και τη ΔΕΗ Α.Ε. ότι με την κύρωση του ΕΣΕΚ ΚΑΙ ΤΟΥ Νόμου της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης αλλάζουν οι συνθήκες του ν. 3937/2011 απορρίπτονται ως αβάσιμοι .
Ούτε το προβαλλόμενο ότι η Πολιτεία δρομολογεί την αλλαγή χρήσης των εκτάσεων προς την κατεύθυνση της αειφορίας και της πράσινης ανάπτυξης ούτε η συνολική εναλλακτική πρόταση του Δημοσίου με ετήσια οφέλη για τους κατοίκους της Ακρινής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους δεν έπεισαν το δικαστήριο ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 28 του ν. 3937/2011 περί μετεγκατάστασης της Ακρινής έχουν σιωπηρώς καταργηθεί. Να λοιπόν που το Δημόσιο με το 21.6.2022 υπόμνημά του που κατατέθηκε μετά τη συζήτηση της υποθέσεως, αποκαλύπτεται πλέον αφού προτείνει ανοιχτά αντί της μετεγκατάστασης του οικισμού μια συνολική εναλλακτική πρόταση , η οποία όμως καθόλου δεν επηρέασε την απόφαση. Και αυτό γιατί δεν αναιρεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν για τη Διοίκηση στην εφαρμογή του Νόμου , αφετέρου δεν υφίσταται ρητή διάταξη νόμου , με την οποία να ορίζεται κάτι διαφορετικό ως προς την τύχη του εν λόγω οικισμού .Τελικά η λέξη μετεγκατάσταση που διόλου αναφέρθηκε από το Νίκο Παπαθανάση χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα στο ΣτΕ χωρίς όμως ευτυχή κατάληξη . “Η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη Διοίκηση, προκειμένου να προβεί στις κατά τα προαναφερθέντα οφειλόμενες ενέργειες” καταλήγει η απόφαση.
Μερικά από τα επίμαχα άρθρα:
«Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως προκύπτει ότι η Δ.Ε.Η. Α.Ε. υπέβαλε αρχικώς, στις 30.9.2014, προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σχέδιο για την αναγκαστική απαλλοτρίωση και τη μετεγκατάσταση των οικισμών Ακρινής Π.Ε. Κοζάνης και Αναργύρων Π.Ε. Φλώρινας, σύμφωνα με τα αρχικώς προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 28 του ν. 3937/2011. Ακολούθως, μετά την τροποποίηση του ως άνω άρθρου με το άρθρο 147 του ν. 4495/2017, η Δ.Ε.Η. Α.Ε. υπέβαλε, στις 30.4.2018, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, νέο σχέδιο για την απαλλοτρίωση του οικισμού της Ακρινής και τη μετεγκατάσταση του εν λόγω οικισμού, καθώς και του οικισμού Αναργύρων. Δεν προκύπτει, ωστόσο, ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προέβησαν στον έλεγχο του υποβληθέντος σχεδίου ή σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια για την κίνηση και ολοκλήρωση της διαδικασίας μετεγκατάστασης του οικισμού της Ακρινής. Ο δε ισχυρισμός που περιέχεται στο από 19.10.2021 έγγραφο των απόψεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς το Δικαστήριο, σύμφωνα με τον οποίο το σχέδιο της Δ.Ε.Η. Α.Ε. για την απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση του οικισμού της Ακρινής υποβλήθηκε προς τον τέως Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ουδέποτε προωθήθηκε στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου για περαιτέρω ενέργειες, είναι άμοιρος, από της απόψεως αυτής, νομικής επιρροής.
Επειδή, το καθ’ ου Δημόσιο και η παρεμβαίνουσα Δ.Ε.Η. Α.Ε. ισχυρίζονται ότι ήδη από το έτος 2019, με την κύρωση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) μετεβλήθησαν οι συνθήκες, υπό τις οποίες θεσπίσθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 28 του ν. 3937/2011, με αποτέλεσμα να μην συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις για την απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση του οικισμού της Ακρινής και, ως εκ τούτου, να μην στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας από τη μη κίνηση και ολοκλήρωση της διαδικασίας μετεγκατάστασης. Τούτο διότι στο πλαίσιο του ως άνω εγκριθέντος σχεδιασμού για την ενεργειακή πολιτική της χώρας, προβλέφθηκε η πρόωρη παύση λειτουργίας, έως το έτος 2023, των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, μεταξύ των οποίων και ο Ατμοηλεκτρικός Σταθμός (ΑΗΣ) Αγίου Δημητρίου, ο οποίος τροφοδοτείται με λιγνίτη από το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου, όπου βρίσκεται και ο οικισμός της Ακρινής. Σύμφωνα δε με τα προβαλλόμενα με το από 21.6.2022 υπόμνημα της Δ.Ε.Η. Α.Ε., «… στο ανωτέρω πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης, οι εκσκαφές του πλησιέστερου Ορυχείου Νοτίου Πεδίου στον Οικισμό δεν προβλέπεται να αναπτυχθούν πέραν του σημερινού και τελικού ορίου τους … Ακόμη στην περιοχή έχουν προγραμματισθεί και κατασκευάζονται Φωτοβολταϊκά Πάρκα … Συνεπώς, το πλαίσιο μέσα στο οποίο νομοθετήθηκε το άρθρο 28 του ν. 3937/11, έχει ήδη μεταβληθεί και στην περιοχή του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας, η Πολιτεία δρομολογεί την αλλαγή χρήσης των εκτάσεων προς την κατεύθυνση της αειφορίας και της πράσινης ανάπτυξης …». Περαιτέρω, το Δημόσιο με το από 21.6.2022 υπόμνημά του που κατατέθηκε μετά τη συζήτηση της υποθέσεως, ισχυρίζεται ότι οι επίμαχες ρυθμίσεις του άρθρου 28 του ν. 3937/2011 περί μετεγκατάστασης της Ακρινής έχουν σιωπηρώς καταργηθεί με τις διατάξεις του ν. 4872/2021 «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης και άλλες επείγουσες διατάξεις» (Α΄ 247), στο πλαίσιο δε αυτό «… έχει ήδη προταθεί αντί της μετεγκατάστασης του οικισμού μια συνολική εναλλακτική πρόταση που θα εξασφαλίσει ετήσια οφέλη για τους κατοίκους της Ακρινής και υλοποίηση δράσεων και ενεργειών που θα συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους» (επισυνάπτεται το από 4.3.2022 έγγραφο του Γραφείου Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τίτλο «Παρουσίαση Συνολικής Εναλλακτικής Πρότασης αντί της Μετεγκατάστασης του Οικισμού της Ακρινής», στο οποίο περιγράφονται οι ως άνω προτεινόμενες δράσεις και ενέργειες).
Επειδή, η κύρωση, το έτος 2019, του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα δεν ασκεί επιρροή ως προς τη στοιχειοθέτηση της προσβαλλόμενης παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, δεδομένου ότι ο καθορισμός, στο πλαίσιο διαμόρφωσης της στρατηγικής πολιτικής της Ελληνικής Κυβέρνησης για τα θέματα του Κλίματος και Ενέργειας, των προαναφερθέντων στόχων σχετικά με τη μείωση του μεριδίου λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή, καθώς και του χρονοδιαγράμματος για την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, δεν αναιρεί τις δεσμευτικές υποχρεώσεις που απορρέουν για τα αρμόδια όργανα της Διοίκησης, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 3937/2011, με τις οποίες ρυθμίσθηκε από τον νομοθέτη κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο το ζήτημα της μετεγκατάστασης του οικισμού της Ακρινής. Συνεπώς, με την πάροδο της δεκαετούς προθεσμίας που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 28 του ν. 3937/2011 συντελέσθηκε η προσβαλλόμενη παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, κατά τα προβαλλόμενα από τους αιτούντες. Ούτε, άλλωστε, οι μεταγενέστερες διατάξεις του ν. 4872/2021 ασκούν επιρροή επί της συντελεσθείσης παραλείψεως, δεδομένου ότι με τον νόμο αυτό δεν καταργήθηκαν ρητώς οι επίμαχες διατάξεις του άρθρου 28 του ν. 3937/2011, ενώ από τις γενικές προβλέψεις του νεότερου νόμου για τις περιοχές δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και τις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης δεν μπορεί να συναχθεί κατάργηση της όλως ειδικής ρυθμίσεως που έχει θεσπισθεί για τον οικισμό της Ακρινής με τις προμνησθείσες διατάξεις, εφ’ όσον δεν υφίσταται ρητή διάταξη, με την οποία να ορίζεται κάτι διαφορετικό ως προς την τύχη του εν λόγω οικισμού . Συνεπώς, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από το καθ’ ου Δημόσιο είναι απορριπτέα ως αβάσιμα».
Μετά από αυτή την απόφαση μπορεί κανείς να συνειδητοποιήσει τον αγώνα του Συλλόγου Ανέργων και Περιβάλλοντος και του Κώστα Πουτακίδη προσωπικά , με το Δήμο Κοζάνης ακόμα να μην γνωρίζει καν την αίτηση για να πάρει θέση…
Ιωάννα Παπαδημητρίου
