Για το εκκλησάκι της Αγίας Άννας που είναι σε κοίλωμα του βράχου του χαμηλού Αη-λιά στην ανατολική πλευρά του. Έγραψα στο παρελθόν με πολλά στοιχεία ιστορικά- Θρησκευτικά , και πως και πότε, χτίστηκε ο Ναός

Όλη την περιγραφή για το εκκλησάκι της Αγίας Άννας μου αφηγήθηκε το 1993 η γιαγιά Λέγκου-Ελένη τ’ Κουζιάκ’, κάτοικος της Αγίας Άννας, το σπίτι της ήταν μπροστά από το εκκλησάκι, στο τέλος της ανηφόρας του δρόμου, που είναι από καλντερίμι, ένα σπίτι εργατικής οικογένειας, τα πάντα καθαρά με χαϊάτ’ και επάνω οριζόντια γριντιά που κρεμούσαν τα σταφύλια, τις ντομάτες , τις κόκκινες πιπεριές, ρούσκου για φούσκες και τα λουκάνικα. Για να ξηραθούν, Στη μισχιά ο αργαλιός, ου νουβουρός, αριστερά αυτού η γκλαβανή από το μπουντρούμι, πλυσταριό – μαγειρειό , το αχούρι για τα ζώα, Γαϊδουράκι και Αγελάδα. αποθήκη με χόρτα για τροφή των ζώων, κουμάσι’ για τις κότες, τενεκέδες με λουλούδια και βαμμένα άσπρα τα ραλίκια. Εξωτερικά Δίφυλλη πόρτα με καρφιά και τρακάσ’. Η Εικόνα αυτή μου είναι αλησμόνητη. Παραδοσιακή η νοικοκυροσύνη της γιαγιάς Λέγκου και κατ’ επέκταση των Κοζανιτισσών.

Έχει πολύ ενδιαφέρον η ιστορική διαδρομή της Εικόνας της Αγίας Άννας. Επαναδημοσιεύω το κείμενο αυτό ,γιατί είναι μέρος της τοπικής ιστορίας και καλόν είναι να ενημερώνονται οι νέες γενιές. Το κείμενο το έχω συμπεριλάβει και στο βιβλίο μου «ΚΟΖΑΝΙΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ», έκδοσης Ιούλιος 2001. Και το παρουσίασα εκτός από την Κοζάνη και στους συλλόγους Κοζανιτών Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Συγκινήθηκαν οι συμπατριώτες μας φέρνοντας στη μνήμη τους τη γενέτειρα με τις πλούσιες παραδόσεις. Μιας άλλης όμορφης εποχής που την έζησαν στα νιάτα τους.

Όλοι οι Κοζανίτες και ιδιαίτερα οι θεοσεβείς γυναίκες της πόλης μας γνωρίζουν το εκκλησάκι που βρίσκεται πάνω από τη Σκ’ρκα, εντοιχισμένο σε βράχο του λόφου του χαμήλου Αϊλιά. Το εκκλησάκι τιμάται στο όνομα της Θεοτοκομήτορος Αγίας Άννας που προστατεύει από ψηλά τη γειτονιά.

Η Εκκλησία μας ανακήρυξε την θεοσέβαστη μητέρα της Παναγίας Αννα σε Αγία και τιμά τη μνήμη της τρεις φορές τον χρόνο: την 25η Ιουλίου, εφέτος Κυριακή και συμπίπτει με τη δημοσίευση του παρόντος, την 9η Σεπτεμβρίου μαζί με τον σύζυγό της Ιωακείμ, και την 9η Δεκεμβρίου. Η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ευδοξία έκτισε τον 5ο αιώνα στην Ιερουσαλήμ ναό προς τιμήν της στον χώρο, όπου κατά την παράδοση κατοίκησαν οι γονείς της και εγέννησαν την Άννα.

Το εκκλησάκι της Αγίας Άννας στην πόλη μας στη θέση που είναι χτισμένο, μοιάζει με φωλιά αετών. Ήταν πράγματι φωλιά-κρησφύγετο, αλλά όμως των χριστιανών. Ο βράχος στο μέρος που είναι χτισμένο σήμερα το εκκλησάκι, είχε φυσικό κοίλωμα και σχημάτιζε σπηλιά, μέσα στην οποία οι πρώτοι κάτοικοι της Σκ’ρκας τοποθέτησαν εικόνες Αγίων, ανάμεσα στις οποίες ξεχώριζε η εικόνα της Αγίας Άννας που την είχαν προστάτιδα, και πήγαιναν ταχτικά και προσκυνούσαν.

Η παράδοση λέει ότι οι πρώτοι κάτοικοι της Σκ’ρκας που ήρθαν από τα Ακροκεραύνια της Βορείου Ηπείρου (περιοχή Χειμάρας) με υψόμετρο 850 μ. περίπου, εγκαταστάθηκαν γύρω στο έτος 1600 πάλι σε ίδιο υψόμετρο, στο οποίο βρίσκεται και η Σκ’ρκα, και ότι έφεραν μαζί τους από το χωριό τους την εικόνα της Αγίας Άννας που την είχαν προστάτιδα, και φρόντισαν να τη διαφυλάξουν κρύβοντάς την στη σπηλιά που ανακάλυψαν στον βράχο, κοντά στην εγκατάστασή τους. Μάλιστα, ο φυσικός αυτός χώρος μέσα στον βράχο θεωρήθηκε έργο της Αγίας που τον προετοίμασε, για να τοποθετηθεί η εικόνα της εκεί μέσα στη σπηλιά και να μεταβληθεί σε χώρο λατρείας. Το γεγονός αυτό αύξησε ακόμη περισσότερο την ευλάβεια προς την προστάτιδα Αγία, και όλες οι προσευχές και τα ιερά μυστήρια, τελούνταν με κατανυχτική ευλάβεια στην “ιερή σπηλιά”, όπως την αποκαλούσαν οι κατατρεγμένοι μετανάστες της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι φυλάγανε την εικόνα με μεγάλη αφοσίωση προς την Αγία Άννα, και ιδιαίτερα οι άτεκνες που δεν παύουν να ελπίζουν ότι θα αποκτήσουν κι αυτές το θείο δώρο και θα τεκνοποιήσουν έστω και αργά, όπως και η Αγία Άννα. Μάλιστα, στις παρακλητικές προσευχές τους να τους χαρίσει παιδί ορκίζονταν ότι αν είναι κορίτσι θα του δώσουν το όνομά της, κατά το κοινώς λεγόμενο το “έταζαν”. Το ίδιο γινόταν και εάν είχαν κάποια δυσκολία, όταν επρόκειτο να γεννήσουν. Στην προσευχή τους έλεγαν να γεννηθεί γερό το παιδί κι αν είναι κορίτσι “θα το πουν στο όνομά της”. ΓΓ αυτό και στην Κοζάνη το όνομα Άννα είναι αρκετά διαδεδομένο σε σύγκριση με άλλες πόλεις. Άλλωστε το γεγονός αυτό μαρτυρεί και το εκκλησάκι της Αγίας.

Το εξωκκλήσι της Αγίας Άννας, το οποίο πέρασε από πολλές δοκιμασίες, έχει την ιστορία του και συνδέθηκε και με τον θρύλο. Το 1797 ήρθε στρατός του Αλή πασά από τα Γιάννενα και εγκαταστάθηκε στη Σκ’ρκα καλεσμένος από τον Κοντορούση, για να εξοντώσει τον αντίπαλό του Αυλιώτη. Οι αρβανίτες στρατιώτες του Αλή πασά φέρθηκαν πολύ άσχημα και βίαια στους Σκαρκιώτες, τους λήστευαν και συμπεριφέρονταν με εκδικητική μανία, γιατί είχαν πληροφορηθεί ότι προήρχοντο από την περιοχή της Χειμάρας και απομακρύνθηκαν από τον τόπο τους, για να αποφύγουν τους διωγμούς των Αρβανιτάδων. Έτσι, μεταξύ άλλων κατέστρεψαν και τη σπηλιά Ναό. Μόνον που οι Σκαρκιώτες πρόλαβαν να κρύψουν την εικόνα της Αγίας, σκάβοντας δίπλα από μια “γλυκιά” (δένδρο που λέγεται επιστημονικά “κελτις”) που βρισκόταν κοντά. Κατά τα άλλα, όπως είναι σκληροτράχηλοι οι Σκαρκιώτες, όχι μόνο άντεξαν τις βιαιότητες αλλά τις ανταπέδωσαν και υποχρέωσαν τους Αρβανίτες να φύγουν από τη Σκ’ρκα και να στρατοπεδεύσουν στις αμυγδαλιές.

Κατά την περίοδο εκείνη οι πρόγονοί μας περνούσαν δύσκολα χρόνια από τις διαμάχες, τις φατρίες και τις επιδρομές των Τουρκολβανών, ώστε η κωμόπολη σχεδόν να ερημωθεί και πολλοί Κοζανίτες να καταφύγουν στο εξωτερικό. Έτσι λοιπόν, ξεχάστηκε και η εικόνα της Αγίας Άννας. Σ’ αυτό όμως συνέβαλε και η κατασκευή ενός μικρού ναού στην κορυφή του λόφου που ονομάζετο χαμηλός Αϊλιάς, καθώς ο ναός τιμούνταν στη μνήμη του προφήτη Ηλία. Όπως λέει ο θρύλος που σώθηκε σαν παραμύθι από τους παλιούς, αφορμή της βρύσης αυτού του ναού υπήρξε η επίσκεψη του προφήτη Ηλία στο μέρος αυτό, όπου άφησε σημάδια που σώζονται μέχρι σήμερα πάνω σε λείο βράχο. Δείχνουν ακόμη σημάδι από την οπλή του αλόγου του σε σχήμα παγουριού. Το σημάδι γέμιζε νερό που, καθώς έρρεε, σχημάτισε στον βράχο αυλάκι και το σχήμα του σπαθιού του. Όλα αυτά οι πρόγονοί μας με θρησκόληπτη αντίληψη τα δέχτηκαν ως σημάδια ειδοποίησης ότι πρέπει να κατασκευαστεί εκεί ναός αφιερωμένος στον προφήτη Ηλία. Άλλωστε σ’ αυτό βοηθούσε και ο λόφος, αφού ο προφήτης έζησε σε κορυφή βουνού. Θα επανέλθουμε όμως άλλη φορά στα της ιδρύσεως του ναού που σήμερα εορτάζεται στη μνήμη της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, με αποκλειστική περιγραφή με όλα τα στοιχεία που θα συγκεντρώσουμε.
Πώς χτίστηκε όμως το εξωκκλήσι της Αγίας Άννας; Η εικόνα της Αγίας βρισκόταν θαμμένη στο ίδιο μέρος και λόγω των γεγονότων που συνέβησαν στην πόλη, η εικόνα ξεχάστηκε για έναν και πλέον αιώνα, καθώς ίσως το μυστικό της απόκρυψης να μην ήταν ευρέως γνωστό και όσοι το γνώριζαν να το πήραν μαζί τους στον τάφο. Άλλωστε, η περιοχή εξακολουθούσε να είναι τουρκοκρατούμενη και φυσικό ήταν το μυστικό να φυλάσσονταν εφτασφράγιστο. Η Αγία Άννα όμως δεν ξεχάστηκε αλλά εμφανίστηκε στον ύπνο ενός Σκαρκιώτη, του Ντιόντου-Θόδωρου τ’ς Αλκίτσας (Γκατζογιάννης) και του υπενθύμισε ότι η εικόνα της είναι θαμμένη εκεί κοντά και πρέπει να την ξεθάψουν και να φκιάσουν ένα εκκλησάκι στο ίδιο μέρος. Ο Ντιόντος δεν έδωσε σημασία ούτε την πρώτη ούτε τη δεύτερη φορά που είδε στον ύπνο του την Αγία Άννα. Την τρίτη όμως η Αγία του επισήμανε ότι δεν πρέπει να καθυστερεί την αποκάλυψη της εικόνας της, γιατί θα συνέβαιναν άσχημα γεγονότα.

Αυτά μου τα αφηγήθηκε η Λέγκου (Ελένη) τ’ Κουζιάκ’ που περνάει τα 80 χρόνια και το σπίτι της βρίσκεται κάτω ακριβώς από την εκκλησία τ’ς Αγιάννας. Η Λέγκου είναι πολύ συνδεδεμένη με την εκκλησία εδώ και 60 χρόνια, από τότε που παντρεύτηκε .

Συγκλονισμένος πλέον ο Ντιόντος αφηγείται το όνειρο στους δικούς του και η γιαγιά του και η μάνα του σταυροκοπιούνται λέγοντάς του: «Μπρε Ντιόντου, να μην μας πεις, απ’ ‘ν πρώτη φουρά; Αυτό είναι θαύμα γρήγουρα να πάμε να βγάλουμι τ’ν εικόνα απ’ του χώμα».

Πράγματι, δε χρειάστηκε να σκάψουν πολύ, βρήκαν την εικόνα, την προσκύνησαν, την πήγαν στο σπίτι τους που ήταν εκεί κοντά, την καθάρισαν, την έβαλαν δίπλα στα εικονίσματα, άναψαν την καντήλα, πήραν το θυμιατό και θυμιάτισαν το δωμάτιο και το σπίτι και άρχισαν όλοι μαζί να προσκυνούν κάνοντας 40 μετάνοιες. Λέει η γιαγιά: «Να φουνάξουμι τουν Αφέντ’ να διαβάσ’ παράκλησ’». Ο Αφέντ’ς ήταν ο παπάς και μάλιστα ο γείτονας, ο Παπασιώπ’ς. Το γεγονός της αποκάλυψης της εικόνας της Αγίας Άννας έγινε γρήγορα γνωστό σ’ όλη τη συνοικία και όλοι συγκεντρώθηκαν στο μέρος που αποκαλύφθηκε η εικόνα και εψάλλη ευχαριστήρια δέηση προς την Αγία που εξακολουθεί να τους προστατεύει επί αιώνες και να βρίσκεται κοντά τους. Τότε όλοι μαζί αποφάσισαν να κάνουν ένα λιθόκτιστο μικρό εκκλησάκι, να τοποθετήσουν εκεί την εικόνα και αργότερα να χτίσουν Ναό, και ακόμη να γιορτάζουν με μεγάλο σεβασμό τη μνήμη της δίνοντας πανηγυρικό χαρακτήρα, συνήθεια που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Επίσης αποφάσισαν να φιλοξενηθεί η εικόνα σε όλα τα σπίτια της γειτονιάς από ένα βράδυ και να επιστρέφει μετά στο σπίτι του ανακαλύψαντα, όπου θα παρέμενε μέχρι την τοποθέτηση στο μικρό εκκλησάκι.

Φανταστείτε τις προετοιμασίες που έκαναν οι νοικοκυρές με τη βαθιά ευσέβεια που υπήρχε τότε. Άρχισαν ομαδικά στη γειτονιά να ασπρίζουν τις αυλές και τα ραλίκια, το δωμάτιο που θα φιλοξενούσε την εικόνα – κι ήταν «ου καλός ου ουντάς” όχι “ου βαστιάτ’κους» -, στρώσαν τα καλά στρωσίδια στο δωμάτιο, ζύμωναν πρόσφορα (λειτουργιά)· είχαν μια γενική πάστρα που μοσχομύριζε ασβέστη, λιβάνι και θυμίαμα. Την ημέρα φιλοξενίας της εικόνας νήστευε η οικογένεια και το βράδυ ξενυχτούσαν όλοι μαζί με προσκαλεσμένους συγγενείς που έρχονταν από άλλη γειτονιά. Μπροστά στην εικόνα είχαν το καντηλάκι με το τρεμάμενο φως που φώτιζε την εικόνα και τη βουβή νύχτα της προσευχής, της πίστης και της επικοινωνίας του ανθρώπου με το θείο. Τι φοβερή μυσταγωγία και τι ιερή κατάνυξη! Παραδομένος ο άνθρωπος στην ουράνια συγκατοίκηση των ψυχών έξω από το φθαρτό σώμα! Είναι στιγμές και ώρες που ο άνθρωπος βρίσκει τον πραγματικό εαυτό του.

Όπως μου διηγήθηκε η γιαγιά Λέγκου, η εκκλησία άρχισε να χτίζεται το 1931 με πρωτοβουλία των γειτόνων Θεοδώρας Αγραφιώτη, Κωνσταντίνου Γιάντσιου και Κωνσταντίνου Γκαγκή – σήμερα όλοι μακαρίτες. Στον ελεύθερο χρόνο τους δούλευαν εθελοντικά οι μαστόροι Λάζαρος Κουζιάκης, Ιωάννης Ντιούφας και άλλοι, τα ονόματα των οποίων δεν θυμόταν – η ηλικία δεν βοηθάει. Ήταν όμως από τη Σκ’ρκα. Αφού έσπασαν τα βράχια και διαμόρφωσαν ένα μικρό πλάτωμα, άρχισαν το χτίσιμο της εκκλησίας. Η επιτροπή έκανε εράνους, μάζεψε χρήματα, ασβέστη, κιριστέ και ό,τι ο καθένας μπορούσε να προσφέρει, για να χτιστεί η εκκλησία. Ξεκουράζονταν στο πηγάδι (βρύση) της Σκ’ρκας που ήταν στη δεξιά πλευρά της ανηφόρας μπροστά από το σπίτι της Μαριγώς Γκιγκέλου (Γκούντα). Στις πλευρές του υπήρχε ένας πλάτανος βαϊστός και ένα καβάκι. Η Λέγκου τους πήγαινε ρακή με «μπάτζιου, γιλιές, ξινάδια” κι αφού έριχναν καμιά “ματιούκου” (ρακή) – “άσουτις»! -, ξανάρχιζαν το χτίσιμο της εκκλησιάς. Η εκκλησία όμως μεγάλωσε και πήρε τη σημερινή μορφή μετά το 1950· για την επέκταση ενδιαφέρθηκε η ίδια πάλι επιτροπή που ξεκίνησε το χτίσιμο προ του ’40.

Από την αρχή και επί 14 χρόνια τη φροντίδα της εκκλησίας – καθάρισμα, άσπρισμα, άναμμα των καντηλιών και ό,τι άλλο χρειάζεται για τη συντήρηση της εκκλησίας – ανέλαβε η Ξιάγκλια Νταντάινα (Αλεξάνδρα Γεωργαντζά). Ήταν τόσο αφοσιωμένη που κοιμόταν μάλιστα εκεί τα βράδια, και την αποκαλούσαν καλόγρια. Ένα βράδυ είδε μια λάμψη μέσα στην εκκλησία· το φως ήταν πολύ δυνατό και κάλυψε όλο τον χώρο της εκκλησίας. Φοβήθηκε και ώσπου να ξημερώσει έκανε μετάνοιες. Δεν ξανακοιμήθηκε, γιατί δεν μπορούσε να εξηγήσει τη μεγάλη λάμψη, και απορούσε τι να ήθελε η Αγία. Αυτά μου τα διηγήθηκε η κόρη της, η Λέγκου τ’ Μαγούλα, η οποία μαζί με άλλες γειτόνισσες έφκιασαν τα σκαλοπάτια που ανεβαίνουν στο πλάτωμα που είναι απέναντι από την εξωτερική είσοδο της εκκλησίας.

Μετά την Ξιάγκλια ανέλαβε το καθάρισμα της εκκλησίας η γιαγιά Λέγκου· άλλωστε από νύφη ακόμη τη φρόντιζε. Μου είπε η Λέγκου της Νταντάινας ότι η Αγία ¨Άννα βοήθησε πάρα πολλές άτεκνες γυναίκες να γεννήσουν μετά από 10 ή 12 χρόνια, και αυτό έγινε ακολουθώντας τις συμβουλές των παλαιών γυναικών που τις υποδείκνυαν ότι θα πρέπει να ανοίξουν την εκκλησία τρεις Παρασκευές το πρωί τελείως μόνες και να προσευχηθούν στην Αγία. Μάλιστα μου ανέφερε και ονόματα γυναικών που ακολούθησαν την τακτική αυτή και στη συνέχεια τεκνοποίησαν. Τα γεγονότα αυτά δεν έχουν εξήγηση, γιατί ανήκουν στη δύναμη της πίστης του λαού και συνδέονται με τους θρύλους και τις παραδόσεις του.
Είναι παρατηρημένο ότι σε πολλές εκκλησίες της πόλης μας υπάρχει στον αυλόγυρο το δένδρο της γλυκιάς. Υπάρχουν και στον Άγ. Νικόλαο, ενώ περισσότερες στα εξωκκλήσια. Εκείνα τα χρόνια μικρά παιδιά πηγαίναμε στον Άγ. Αθανάσιο που είχε πολλές γλυκιές, και μαζεύαμε γλύκα – το φρούτο της παλαιάς εποχής – , και τα βάζαμε «στουν κόρφου». Και η Αγία Άννα είχε γλυκιά, η οποία μάλιστα θεωρούνταν ιερό δένδρο, επειδή ακριβώς τα κλαδιά του εκάλυπταν το εκκλησάκι που είχε χτιστεί από κάτω. Πόσες γυναίκες θα κάθονταν στη ρίζα της μετά τον εσπερινό και θα αγνάντευαν από κει επάνω την όμορφη τότε Κοζάνη και θα αφουγκράζονταν το περπάτημα των κύρηδών τους που επέστρεφαν από την κοπιαστική και χωρίς ωράριο δουλειά της μέρας, χτίστες, εργάτες, γεωργοί φορτωμένοι τα εργαλεία (τα “σέα” τους)· έτρεχαν οι γυναίκες «του γκουσιό’» να τους προϋπαντήσουν και να τους ξεκουράσουν δίνοντάς τους μια ρακή. Τι άδολα χρόνια, παιδευτικά μεν αλλά ανθρώπινα. Στα παιδιά δεν επέτρεπαν να ανεβούν στη γλυκιά της Αγίας Άννας και να μαζέψουν γλύκα· το θεωρούσαν ιεροσυλία. Η μη τήρηση της ευλάβειας προς το δένδρο από κάποιον νεαρό της εποχής, όπως μου είπε ο Νικόλας ο καφετζής από τη Σκ’ρκα, έγινε αιτία να κρεμαστεί από το κλαδί του δένδρου, να πέσει κάτω και να σπάσει το αριστερό του χέρι. Με τα πενιχρά ιατρικά μέσα της εποχής εκείνης – προ του 1930 – το χέρι του δεν αποκαταστάθηκε πλήρως και έμεινε μισοανάπηρος. Μου ανέφερε και το όνομα του τότε νεαρού που σήμερα είναι μακαρίτης,. Τον είχα γνωρίσει . Θρύλοι και παραδόσεις, ήθη και έθιμα, δεμένα σφιχτά με τον θρησκευόμενο λαό μας και τις προλήψεις του. Όλα είχαν και έχουν τη θέση τους στην κοινωνία μας και περισσότερο στις μικρές, όπου η τήρησή τους είναι τρόπος ζωής και δηλώνουν ανθρώπινη ευαισθησία.

Η εικόνα που παρουσίαζε εφέτος η εκκλησία την παραμονή της γιορτής της Αγίας Άννας ήταν ανεπανάληπτη. Κόσμος πολύς, άνθρωποι όλων των ηλικιών ανέβαιναν την ανηφόρα και τα σκαλοπάτια από κάθε πλευρά της Σκ’ρκας, για να ανάψουν το κερί τους και να προσκυνήσουν την Αγία. Μέγας εσπερινός και λυτρωτικό βραδινό για τις ψυχές των πιστών που συμμετείχαν στους ύμνους της θαυμάσιας εσπερινής ακολουθίας με κορυφαίο τον παπα-Δημήτρη, έναν ολοκληρωμένο και σεμνό ιερέα. Η δύναμη της πίστης και της παράδοσης είναι ακατάληπτη. Παρέμεινα τρεις ώρες – από τις 8.00 μέχρι τις 11.00 μ.μ. – παρακολουθώντας τον κόσμο που έρχονταν στην εκκλησία και εύχονταν ο ένας στον άλλο “Χρόνια Πολλά” για την Αγία. Ωραίες συναντήσεις που δεν τις βρίσκεις εύκολα ή συχνά αλλά μόνο στα πανηγύρια των Αγίων, όπου το θρησκευτικό συναίσθημα οδηγεί τον άνθρωπο στην ανθρώπινη επαφή και αγάπη. Οι επίτροποι δε της εκκλησίας Γκαγκής Μιχάλης, Καραμπόζας Αθανάσιος και Μαμάτσιος Δημήτριος, τρεις ακούραστοι εργάτες της χριστιανικής παράδοσης, δεν σταμάτησαν να προσφέρουν αντίδωρο μαζί με λουκούμι. Και ήταν τόσο νόστιμο που ζητούσες και δεύτερο- μια νοστιμιά που την έκανε πιο εντονότερη η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.

Όταν σηκώθηκα να φύγω, μου λέει μια γιαγιά Σανούκου (Αννα τη λένε): «Νά ‘ρθεις ταχιά τ’ χαραή, προτού βαρές’ ου ήλιους, να τουν δεις πώς τριουρνάει, γιατί γυρνάει για τουν χ’μώνα, κι τ’ς ιννιά Δικιμβρίου γυρνάει αντίθιτα για του καλουκαίρ». Βέβαια δεν σηκώθηκα το πρωί και δεν έχω προσωπική αντίληψη για τις χειμωνιάτικες στροφές του ήλιου. Πάντως το ηλιακό ημερολόγιο των εποχών εξακολουθεί να αναφέρεται από τον λαό μας στις συγκεκριμένες ημερομηνίες. Συμπληρώνω ότι φέτος γιορτάζεται η Αγία Άννα ημέρα Κυριακή, όπως και το 1993., σύμπτωση χρονική.

Να έχουμε την προστασία της Αγίας Άννας και να απομακρύνει τον κορωνό – ιό από την περιοχή μας. Χρόνια πολλά στις εορτάζουσσες.
Γιάννης Κορκάς 24-7-2021