Για κάποιον λόγο χθες έσυρα στην μνήμη μου τις τελευταίες ώρες της μάνας μου. Καρκίνος τελικού σταδίου με μεταστάσεις παντού και μια βαρβάτη πνευμονία να της στερεί και τις τελευταίες της ανάσες. Όποιος άκουγε την διάγνωση θα κουνούσε με θλίψη το κεφάλι του και θα έτεινε το χέρι για τα ειλικρινά του συλλυπητήρια. Όχι όμως εμείς που την φορτώσαμε σε ένα ασθενοφόρο και τρέξαμε αμέσως για το Νοσοκομείο. Ούτε φυσικά και η ίδια η ιατρική που την έχωσε αμέσως σε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι και ξεκίνησε να κάνει τα δικά της. Της έβαλε τον καθετήρα της, τρύπησε τις φλέβες της, της πήρε τον κλασικό εργαστηριακό της έλεγχο, έβαλε τις μάσκες της, τοποθέτησε τους ορούς και τις αντιβιώσεις της και κάπου εκεί στον επάνω όροφο άρχισε να ακονίζει και τα μαχαίρια της η ΜΕΘ. Εν ολίγοις η ιατρική έκανε όπως πάντα το χρέος της κι εμείς μαζί της το δικό μας….
Μετά από τόσα χρόνια σκέφτομαι πως τις τελευταίες της αυτές ώρες θα ήθελα να τις περνούσαμε αλλιώς. Όλη η οικογένεια μαζεμένη στην κρεβατοκάμαρα του πατρικού να αναπολούμε τις όμορφες στιγμές μας, να γελάμε με τα παιδικά μας καμώματα και τις εφηβικές μας σκανταλιές και σαν ερχόταν η ώρα να δίναμε τα ραντεβού μας στα μεταθανάτια του άλλου κόσμου, να της πιάναμε το χέρι, να της λέγαμε εκείνο το στερνό σαγαπώ και να της σφαλνούσαμε τα μάτια της. Το ίδια θα ήθελα να γινόταν και τους τελευταίους της μήνες που τους χάσαμε κυριολεκτικά μέσα από τα χέρια μας με ηλίθιες συζητήσεις για ηλίθιες χημειοθεραπείες που το μόνο που κάνανε στο τέλος ήταν να σκοτώνουνε ότι απέμενε ακόμα ζωντανό μέσα σε εκείνο το νεκρό κορμί της. Να πηγαίναμε εκείνο το ταξίδι στην Κρήτη που πάντα ονειρευόταν, να κλεινόμασταν για λίγες μέρες στο πατρικό της, στο Βλαχογιάννι Λαρίσης, και να φέρναμε μια γύρα την ζωή μας εκεί, να κάναμε τελοσπάντων ότι της έκανε κέφι αντί να περιμένουμε κάθε εβδομάδα τα αποτελέσματα μιας ακόμα αξονικής, ενός ακόμα εργαστηριακού ελέγχου, ενός ακόμα τίποτα!
Σκέφτομαι επίσης πως η ιατρική δεν έχει απαντήσεις για όλα αυτά που συμβαίνουν στην ζωή μας. Ούτε για το πως ερχόμαστε αποφασίζει ούτε για το πως θα φύγουμε της πέφτει λόγος. Όταν έρθει η ώρα μας απλά θα φύγουμε. Και δεν μιλάμε για τις μάχες που κάθε τόσο δίνουμε και με συμπαραστάτη την ιατρική την σκαπουλάρουμε για το λίγο παραπέρα. Μιλάμε για τις τελευταίες μάχες που δίνει το κορμί μας, αυτές που χάνονται ανεπιστρεπτί στα πεδία της ζωής και η ιατρική επιμένει να έχει λόγο ακόμα και στα στερνά μας.
Σκέφτομαι τέλος πόσο ηλίθια είναι αυτή η συζήτηση που κάνουμε για Νοσοκομεία και άλλα Νοσοκομεία και δωστου Νοσοκομεία. Και αφήνουμε έξω από την συζήτηση τους χιλιάδες ανθρώπους που δεν τα χρειάζονται πραγματικά. Και τις χιλιάδες οικογένειες τους που δεν ξέρουν να διαχειριστούν ανθρώπινα τις τελευταίες στιγμές των ανθρώπων τους και τρέχουνε πανικόβλητοι σε Νοσοκομεία για να έρθει σεινάμενη κουνάμενη η ιατρική και να τους φορτώσει με καθετήρες, τραχειοστομίες, σωληνάκια σίτισης, αχρείαστες αιμοκαθάρσεις, ορούς, αντιβιώσεις, χημειοθεραπείες, διασωληνώσεις. Και όλα αυτά γιατί; Για να δώσει απλά μια σύντομη παράταση σε ένα προδιαγεγραμμένο τέλος.
Κι όμως! Αυτή η άθλια ιατρικοποίηση των γηρατειών και του θανάτου που παστώνει τους ανθρώπους μέσα σε γηροκομεία και νοσοκομεία δίχως να νοιάζεται για την ουσία της ζωής δεν είναι ο κανόνας παντού. Γιατί κάπου στον πολιτισμένο κόσμο αρχίζουν να συμβαίνουν όμορφα πράγματα. Δομές παρηγορητικής ιατρικής, γηριατρικές δομές υποβοηθούμενης διαβίωσης, ξενώνες φιλοξενίας ασθενών, δομές ψυχολογικής στήριξης ασθενών και των οικογενειών τους, δομές κατ΄ οίκον νοσηλείας. Δομές δηλαδή που σου μαθαίνουν πως να ζεις ανθρώπινα και με αξιοπρέπεια τα στερνά σου. Που σε επαναφέρουν στην θνητή σου διάσταση και σε συμφιλιώνουνε μαζί της.
Ναι. Χρειαζόμαστε καλά και οργανωμένα Νοσοκομεία για να δίνουμε τις μάχες μας. Άρρωστοι και γιατροί. Χρειαζόμαστε όμως και πολλά ακόμα. Για να υπηρετήσουμε με αξιοπρέπεια τον άρρωστο και την οικογένεια του. Και αυτά τα «πολλά ακόμα» χάνονται δυστυχώς μέσα στις άθλιες συζητήσεις των ημερών μας – κατά βάση από εντελώς άσχετους αλλά και από αρκετούς πονηρούς που θέλουν απλά να προωθήσουν τις καριέρες τους- για περισσότερη ιατρικοποίηση της ζωής και του θανάτου, για περισσότερη ιατρική φροντίδα εκεί που αρκεί ένα ανθρώπινο χάδι, για περισσότερες ιατρικές παρεμβάσεις εκεί που η ζωή έχει πάρει πλέον τις τελικές της αποφάσεις. Και αν είναι φανερό ποιοι ωφελούνται από όλο αυτό άλλο τόσο είναι φανερό πως η ζωή, τα γηρατειά και ο θάνατος διεκδικούν αξιοπρέπεια. Την αξιοπρέπεια να έρχεσαι και να φεύγεις ανθρώπινα στο πλάι των δικών σου ανθρώπων…..
