Μια ιστορική έκδοση, μετά από 20ετή επίμονη έρευνα, για την περιοχή της Πισιδίας και την Σπάρτη της Μικράς Ασίας, την πατρίδα του πατέρα μου.
Σταύρου Παντελή Καπλάνογλου, Σπάρταλη εκ πατρός
Συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη το Ελληνικό έθνος, την επονομαζόμενη “Μικρασιατική καταστροφή του 1922” , στην οποία 1.500. 000
Έλληνες της Μικράς Ασία και της Ανατολικής Θράκης εκδιώχθηκαν από τα πάτρια εδάφη και άλλοι 1.000.000 δολοφονήθηκαν ή δηλωθήκαν ως αγνοούμενοι.
Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν ο πατέρας μου Παντελής Στ. Καπλάνογλου, ο αδερφός του, Κυριάκος και η γιαγιά μου Ανδρονίκη Καπλάνογλου , το γένος Ουλκέρογλου, αλλά και οικογένεια της αδερφής τους, Ευαγγελίας Φώτογλου ή Φωτιάδη.
Ο πατέρας μου, οντάς μόλις 12 ετών θεωρήθηκε “επικίνδυνος”και μαζί με την μητέρα του και με όλους τους συμπατριώτες τους, που ξεπερνούσαν τα 6000 γυναικόπαιδα (οι άνδρες είχαν σταλεί στην εξορία για να εξοντωθούν από τις κακουχίες και τα καταναγκάστηκαν έργα )
στις 14/10/1922, ημέρα Παρασκευή ξεκίνησαν το μεγάλο ταξίδι για την Ελλάδα, μετά από το εκβιαστικό δίλημμα ή φεύγετε ή μένετε και στέλνεστε εξορία, αν δεν αλλάξετε πίστη.
Φυσικά επέλεξαν το πρώτο .
Μετά από μια κοπιαστική πορεία 150 χλμ, μέσα στην Μ. Ασία (Σπάρτη -Αττάλεια ), στις 21/11/22 παραμένουν προσωρινά στην Αττάλεια και στις 6/11/22 επιβιβάζονται σε 3 πλοία, ο ένας πάνω στον άλλο μέσα στην φουρτουνιασμένη θάλασσα αρχίζει το μεγάλο ταξίδι. Στις 8/11/22 κάποιοι από αυτούς πατούν για πρώτη φορά Ελληνικό έδαφος, αποβιβαζόμενα στη Ρόδο, αργότερα κάποιοι θα κατέβουν στην Νάξο και την Πάρο και στις 15/11/22 ο πατέρας μου με την μητέρα του αποβιβάζονται στην Μύκονο. Το καράβι συνεχίζει και στις 16 //11/1922, οι τελευταίοι συμπατριώτες του φθάνουν στον Πειραιά.
Μου μίλησε αρκετές φορές για το μεγάλο ταξίδι στη στεριά και την θάλασσα, αλλά κυρίως για την πατρίδα του , λέγοντας πόσο όμορφη ήταν ,πόσο πλούσια παραγωγή είχε σε αγροτικά προϊόντα ,τον καημό του, που δεν τον επέτρεψαν να πάει σχολείο , τον μεγάλο σεισμό που σκοτώθηκε ο αδερφός του, ο Γιώργος και πως ο ίδιος γλίτωσε, τον πατέρα που δεν γνώρισε, αφού είχε σκοτωθεί, όταν ο ίδιος 3 ετών.Τον Φλεβάρη του 1977 έφυγε, ξαφνικά, από τη ζωή, από συγκοπή καρδιάς, σε ηλικία 67 ετών .
Τότε υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο, για να τιμήσω την μνήμη του ,αλλά να μιλήσω και για την πατρίδα του (και φυσικά και δική μου πατρίδα) .
Ο αγώνας της ζωής, για την επιβίωση την δική μου και της οικογενείας, δεν μου επέτρεψε να ασχοληθώ, συστηματικά, με την ερεύνα και την καταγραφή των πληροφοριών για την Αλησμόνητη πατρίδα, την Σπάρτη της Μ. Ασία .Τα τελευταία 15 χρόνια, βρήκα το χρόνο και συγκέντρωσα αρκετά στοιχεία, αρθρογραφώντας στα ΜΜΕ. Στο συμπλήρωμα 100 χρόνων, από την μεγάλη απώλεια της προγονικής γης, παρουσιάζω το πρώτο βιβλίο με το τίτλο “ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ – ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ”. Αποτελεί ένα βιβλίο Ιστορικής Γεωγραφίας ,που όπως μπορείτε να δείτε στα περιεχόμενα δίνει γενικές πληροφορίες για την περιφέρεια της ΠΙΣΙΔΙΑΣ, αλλά και την μεγαλύτερη πόλη της, ΣΠΑΡΤΗ (iSPARTA),αλλά και την ζωή των κατοίκων της, από την εποχή της ύπαρξης της .
Από τις 400 περίπου σελίδες 12 είναι αφιερωμένες στους απογόνους του Σταύρου Καπλάνογλου (1867-1913 ), που έφθασαν το 1922, πριν από 100 χρόνια ακριβώς, στην Ελλάδα, δίνοντας ένα μικρο βιογραφικό και φωτογραφίες τους.
Για τις άλλες πόλεις της Πισιδίας* ( Αρχαίες και νεώτερες, 75 τον αριθμό )πέρα από τις λίγες πληροφορίες που δίνονται σε αυτό το βιβλίο, θα ακολουθήσει και δεύτερο βιβλίο (ελπίζουμε την άνοιξη του 2023), ίσως με πολύ περισσότερες σελίδες.
Η Πισιδία σήμερα καλύπτει πόλεις της Επαρχιες Βουρδουρίου (Burdur ) , Σπάρτης (Isparta ) και μικρο μέρος των επαρχιών Αττάλειας (Αntalya ) και Ικονίου ( Konya )
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΟΥΝ
Τηλέφωνο : Σταύρος Π. Καπλανογλου 6973537517 & 2310417873
Μάρθα Καπλάνογλου 2461026668 & 6973547336
Email : 1oν FY KA <[email protected]>
2ον [email protected]
facebook :https://www.facebook.com/stavros.kaplanoglou/
ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ – ΝΟΤΙΟΔΙΤΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
*******************************************************
*******************************************************
Περιεχόμενα
Πρόλογος…………………………………………………………………….. 3
Εισαγωγή Σπάρτη Μ. Ασίας πατρίδα του πάτερα μου……. 6
***********************************************
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ
Πισιδία, Βυζαντινή επαρχία Μ. Ασίας. Οι σημερινές περι-
φέρειες της Σπάρτης(Isparta) & του Βουρδουρίου(Burdur)… 7
Αρχαίες πόλεις της Πισιδίας……………………………………….. 10
Μεσογειακή περιφέρεια Μικρά Ασία…………………………….. 12
Γεωφυσική διαμόρφωση Πισιδίας (Όρη, Λίμνες, Ποταμοί)… 14
Η Πισιδία των προϊστορικών χρόνων(2η χιλ. – 7ο π.Χ. αι… 31
Καταγωγή των Πισιδών, σύμφωνα με τη μυθολογία……….. 33
Ύπαρξη οργανωμένης ζωής, με βάση τα ευρήματα……….. 33
Καταγωγή των Πισιδών: Οι θέσεις διαφόρων ερευνητών… 34
Λαοί της Θάλασσας…………………………………………………….. 38
Λαοί εκτός Μ. Ασίας…………………………………………………….. 41
Ποιοι λαοί κατέληξαν στην Ιταλική Χερσόνησο……………….. 42
Σόλυμοι………………………………………………………………………. 43
Δωριεις……………………………………………………………………… 46
Οι Φρύγες στην Πισιδία……………………………………………….. 47
Η Πισιδία στους Ιστορικούς χρόνους (700 π.Χ.-1400 μ.Χ).. 48
Φρύγες & Πισιδική Φρυγία…………………………………………….. 49
Λυδοί………………………………………………………………………….. 50
Πέρσες………………………………………………………………………. 51
Μέγας Αλέξανδρος………………………………………………………. 52
Ελληνιστική Περίοδος………………………………………………….. 55
Ρωμαίοι……………………………………………………………………… 57
Η εμφάνιση του Χριστιανισμού…………………………………….. 58
Η Πισιδία του Βυζαντίου……………………………………………… 60
Οθωμανοί ποτε εμφανίστηκαν……………………………………… 62
Πισιδία: Η θρησκεία, διαχρονικά(αρχαίοι θεοί-Νομίσματα
με πρόσωπα θεών & ημίθεων)………………………………………. 63
Χριστιανισμός…………………………………………………………….. 70
Οι Άγιοι της Πισιδίας………………………………………………….. 73
Μητρόπολη Πισιδίας…………………………………………………. 78
Καραμανλήδες οι κάτοικοι Πισιδίας & γύρω περιοχής….. 80
Τι γλώσσα μιλούσαν στην Πισίδια, μετά Τουρκική κατοχή… 81
-Τί ήταν τα Καραμανλήδικα………………………………………….. 84
Η προσπάθεια αλλοίωσης Εθνολογικής ταυτότητας στη
Μ. Ασία, μετά την έλευση των Οθωμανών στη Μ. Ασία….. 87
Η αντίσταση των ελληνικών πληθυσμών…………………… 89
Πόλεις της Πισιδίας από την αρχαιότητα, μέχρι σήμερα…… 92
Οικισμοί, με ελληνικό πληθυσμό, το 1922 (Περίληψη)……. 93
1. ΣΠΑΡΤΗ – Μ. ΑΣΙΑΣ -ΒΑΡΙΣ -ISPARTA………………… 93
2. ΒΟΥΡΔΟΥΡΙ-ΠΟΛΥΔΩΡΙΟΝ–ΛΙΜΝΟΒΡΙΑΣ–ΠΡΟΑΕΤΟΡΙΑ-BURDUR.. 94
3. ΠΡΟΣΤΑΝΑ-ΑΚΡΩΤΗΡΙ–PROSTAMA-AGRITUR-ERGIDIR……. 95
4. ΝΗΣΛΙ -ΝΙΣ – YESIL ADASI………………………………………….. 95
5. ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ – ΜΙΚΡΗ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ – YALVAC……………………. 95
6. ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΔΑ – ΣΩΖΟΠΟΛΗ – BURLU -OLUBURLU……….. 96
7. ΠΑΡΛΑΙΣ – ΠΑΡΛΑ ΜΠΑΡΛΑ -BARLA……………………………. 96
8. ΝΕΑΠΟΛΗ – ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – SARKIKARRAGAC…………… 96
9. ΦΙΛΟΜΗΛΙΟΝ ΦΙΛΟΜΗΔΗ ΦΙΛΟΜΗΝΗ…………………………. 96
10. ΣΤΕΦΑΝΙ – ΜΑΞΙΜΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – TEFENI -ΣΤΕΦΑΝΟΣ.. 97
Σημερινές πόλεις- Έδρες Δήμων………………………………… 97
Αρχαίες ελληνικές πόλεις στην Πισιδία……………………….. 104
Σπάρτη Πισιδίας-Σπάρτα-Βάρις-Πόλη των Ρόδων
Sabarta-Hamidabad-Isparta……………………………………….. 111
**********************************************************
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ’
Σπάρτη Πισιδίας: Η ιστορία της & τα διαχρονικά ονό-
ματα (Σπάρτη, Σπάρτα, Βάρης, Μπάρις… Sabart, Isparta).. 114
Η άποψη των Σπαρταλήδων για την προέλευση τους……. 116
Η ιστορία της περιοχής………………………………………………. 117
Σχέση Σπαρτιατών Μ. Ασίας με Σπαρτιάτες Πελοποννήσου.. 119
Η ιστορία της Βάρης…………………………………………………… 123
Η έμμεση αποδοχή της αρχαίας ονομασίας, από τους
Οθωμανούς, από το 1282 μ.Χ…………………………………….. 125
Σπάρτη Μ. Ασίας- Isparta, Asia Minor(Βάρις, Σάπορδα,
Πόλης των Ρόδων)-Θέση- Πληθυσμός έως το 1922……… 126
Έλληνες έως το 1922, διαχρονικά……………………………….. 127
Διοίκηση ελληνικής κοινότητος- Η διοίκηση στην πόλη… 131
Συνοικίες( Μαχαλάδες)……………………………………………….. 133
Η Ελληνική συνοικία στην Σπάρτη…………………………….. 136
Η χριστιανική εκκλησία και οι ιεροί ναοί της Σπάρτης…. 139
Βιογραφία σημαντικών προσωπικοτήτων της Εκκλησίας.. 147
Η εξέλιξη της ελληνικής παιδείας έως το 1922…………… 150
Τα πρώτα σχολεία στην Σπάρτη………………………………… 152
Διαχρονικοί τρόποι εκπαίδευσης………………………………. 153
Σχολεία συνδιδακτικά (1881-1914)……………………………. 157
Χρηματοδότηση………………………………………………………. 160
Διδάσκαλοι…………………………………………………………….. 161
Διδασκόμενη ύλη…………………………………………………….. 162
Η εκπαίδευση μετά το σεισμό…………………………………… 163
Οικονομικά: Απασχόληση, βιοτεχνικά προϊόντα, καλλιέργ… 165
Επιστήμες και εμπόριο…………………………………………….. 166
Γεωργία- Κτηνοτροφία…………………………………………….. 174
Οικονομικά Β΄: Κατασκευή ιατρικών εργαλείων- Σηρο-
τροφία- Χρήση φυσικών χρωμάτων…………………………. 176
Καλλιέργεια Μουριάς & εκτροφή μεταξοσκώληκα………. 178
Προέλευση φυσικών χρωμάτων βαφή νημάτων χαλιών… 181
-Το ΕΒΕ Σπάρτης υπήρξε δημιουργία Ελλήνων……………… 185
Η ταπητουργία και οι δυο γυναίκες, που καθιέρωσαν
την ύφανση χαλιών, στην Σπάρτη……………………………… 187
Οι καινοτομίες, που συνέβαλαν στην επιτυχία του Τα-
πητουργικού κέντρου……………………………………………….. 193
Μεγάλα εργοστάσια…………………………………………………. 196
Η δημιουργία του χαλιού, τύπου Σπάρτης …………………… 197
Η μεταφορά της τεχνογνωσία των Σπαρταλήδων, στο
χαλί, στην Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή… 198
Καλλιέργεια των τριανταφύλλων, για παραγωγή ροδε-
λαίου και άλλων παραπροϊόντων………………………………. 200
Παραγωγή τριαντάφυλλων 1912-1931……………………… 202
Διαδικασία παραγωγής ροδελαίου……………………………… 203
Παραγώμενα προϊόντα από την καλλιέργεια της Ρόδης της Δαμασκηνής………………………………………… 205
Προϊόντα και παραπροϊόντα από την απόσταξη των
τριανταφύλλων………………………………………………………. 206
Προσπάθεια για καλλιέργεια τριαντάφυλ. στην Ελλάδα.. 207
Ρόδη η Δαμασκηνή- Rosa Damascena-Τριαντάφυλλο
του Ροδελαίου-Σπαρταλίδικο τριαντάφυλλο……………….. 208
Τρία φυτά με οικονομικό ενδιαφέρον στην Σπάρτη των
Ελλήνων της Μ. Ασίας στην περίοδο 1850-1922
(Τραγάκανθος, οπιούχος παπαρούνα, ή μάκος, Ριζάρι
ή αλιζάρι ή & μπογιά…………………………………………………… 215
Ο σεισμός στην Σπάρτη της Μικράς Ασίας, στο Βουρδούρι
και στην γύρω περιοχή, το 1914……………………………….. 230
Οι περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό……………… 232
Οι μνήμες του πατέρα μου, από τον σεισμό του 1914… 234
Οι επόμενες μέρες του σεισμού………………………………….. 236
Ο εκτοπισμός των προκρίτων και η αλλαγή του νομίσμ.. 238
Η Λευκή σφαγή…………………………………………………………. 238
Η παροικία των Σπαρταλήδων στην Σμύρνη. Άγνωστο
έγγραφο του 1918, επίκλησης για απελευθέρ. Σπάρτης… 240
Πως ο Σύλλογος Πισιδών Σμύρνης προώθηση την επιστολη
των Σπαρταλήδων στις μεγάλες νικήτριες δυνάμεις…………. 244
Επιστολή προς τίς κυβερνήσεις μεγάλων δυναμ.- ψήφισμα.. 246
O Παπαιωακείμ στην Σμύρνη……………………………………. 248
Δολοφονία Χρυσοστόμου Σμύρνης & του Κλιμάνογλου……. 249
Μαρτυρίες δυο δικών μας ανθρώπων, που, τυχαίως,
βρέθηκαν στην Σμύρνη, την ημέρα της πυρπόλησης…….. 252
Η βιογραφία του Παπαιωακείμ Πεσματζόγλου……………. 254
Η δράση του, μέχρι το 1922………………………………………. 257
Αγώνας για ψυχολογική στήριξη οικογενειών……………… 258
Στις 27/7/1914 γίνεται επιστράτευση………………………. 258
11/12/1914 Φυλακίζεται………………………………………….. 259
Το ταξίδι στη Σμύρνη…………………………………………………. 259
Φύλακας άγγελος και προστάτης του ποιμνίου του……… 260
1919 – Άφιξη στη Σπάρτη, εξορισμένων γυναικόπαιδων….. 260
Η δράση των Τσετών……………………………………………….. 261
Άγρια δολοφονία του Δαμιανού Καχριμάνογλου (6/1/1920),
από την ομάδα του Δεμερτζή Μεχμέτ…………………………… 263
Απειλή στον Παπαιωακείμ, κατά τη διάρκεια ανακρίσεων… 263
Η δημιουργία σώματος 500 ατόμων για την αντιμετώ-
πιση αυθαιρεσιών των Τσετών……………………………………. 264
14/5/1920 Τα τάγματα Αμελέ Ταμπουρού. Στην εξορία,
όλοι οι άνδρες, από 14-80 ετών……………………………….. 266
Νέος κίνδυνος: ένας άπληστος συμπατριώτης, ο Χαβούζ…. 267
Προσπάθεια τοπικών αρχών, για αποφύγοη εξορίας 13χρ… 269
Πληροφορίες- Πηγή: καταγραφή Πατριαρχείου…………… 270
Μικρά παιδιά στην εξορία!……………………………………….. 275
Ο Παπαιωακείμ, πρώτος Χριστιανός της Σπάρτης, που μαθαίνει την απόφαση για την
απομάκρυνση όλων των Ελλήνων……. 276
Παρασκευή 11.10.1922, προετοιμασία για την αναχώρηση.. 280
Συνάντηση με έναν τρομερό ληστή………………………………. 283
Η παραμονή στην Αττάλεια……………………………………….. 285
Το ταξίδι μέσα από το Αιγαίο…………………………………… 286
Υποδοχή προσφύγων Σπάρτης στην Πάρο. Πως τους εί-
δε, με τα παιδικά του τότε μάτια, ο Μητροπολ. Φλωρίνης
Αυγουστίνος Καντιώτης……………………………………………… 287
Χειρότ. χειμώνας 1942-43, η Μικρασιατ. καταστροφή ……. 288
Έρευνα γι᾽ αυτούς έμειναν στην Νάξο, λίγα χρόνια μετά.. 293
Πορεία για τον Πειραιά……………………………………………… 296
Η Μικρασιατική καταστροφή χειρότερη από την Άλωση
της Κωνσταντινούπολης……………………………………………. 297
Θησαυρός Σπάρτης (1200-1923 μ.Χ). αναζητ. στα Μετέωρα.. 300
Μεθοδολογία ελέγχου δημοσιεύματος………………………….. 302
Τόποι εγκατάστασης προσφύγων της Μικρασιατικής
καταστροφής- Αποκατάσταση………………………………….. 314
Πόλεις & χωριά ποὺ εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες
Σπάρτης στην Ελλάδα…………………………………………………… 318
Οι κινήσεις του Παπαιωακείμ Πεσματζόγλου για απο-
κατάσταση των Σπαρταλήδων……………………………………. 320
Αναζητήσεις παπα Ιωακείμ, για τακτοπ. Σπαρταλ. σε Μακεδ. 322
Πως το Ελληνικό κράτος αποκατέστησε τους πρόσφυγες.. 329
Η Συνθήκη της Λωζάνης και οι ανταλλάξιμες περιουσίες….. 330
Τι ηταν η ανταλλάξιμη περιουσία………………………………. 331
Η Βουδορίνα & η Νέα Σπάρτη Κοζάνης…………………………. 332
«Νέα Σπάρτη», άρθρο μας σε περιοδικο «Σπάρτη Ανατολής»..334\
*******************************************************
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΠΟΥ ΕΦΘΑΣΑΝ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2022 ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΣΤ.ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ 1867-1913
Σταύρ Καπλάνογλου παλαιότ. γνωστός πρόγον (1867-1913).. 344
Ανδρονίκη Καπλάνογλου Σταύρου Καπλάνογλου, γένος
Ανδρέα Ουλκέρογλου (1870-1946)…………………………….. 346
Κυριάκος Σταύρου Καπλάνογλου (1899-1991), Φωτο-
γράφος στην Κοζάνη, την περίοδο 1932-1962…………… 348
Παντελής Σταύρου Καπλάνογλου (1910-1977)……………. 352
Ευαγγελία Σταύρου Καπλάνογλου (1900 -1929 )………… 355
*****************************************************************
Βιογραφικό Σταύρου Παντελή Καπλάνογλου……………… 357
Ομιλία στην αίθουσα Ενωσης Σπάρτης Ν. Ιωνία Αττικής… 363
Βιβλιογραφία…………………………………………………………… 368
Περιεχόμενα………………………………………………………………. 371
