Βελανιδιές και καταπληκτικό τοπίο, σε έναν ορεινό προορισμό όπου έγιναν και γυρίσματα για την ταινία «Ψυχή Βαθιά» του Παντελή Βούλγαρη

Το Σιδηροχώρι είναι από τα πιο ορεινά χωριά στη Μακεδονία.

Παρά το μικρό του μέγεθος, το χωριό της Δυτικής Μακεδονίας έγινε διάσημο από τα γυρίσματα της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά» (2009), η οποία έδωσε σε πολλούς την ευκαιρία να ανακαλύψουν την ορεινή του ομορφιά και την υπέροχη θέα του προς τη λίμνη της Καστοριάς.

Το Σιδηροχώρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.060 μέτρων στις πλαγιές του βουνού Βέρνο (γνωστό και ως Βίτσι), κάτι που το τοποθετεί ανάμεσα στους πιο ορεινούς οικισμούς σε όλη τη Μακεδονία. Πρόκειται για ένα χωριό με μόλις 150 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), το οποίο είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο από την Καστοριά, καθώς απέχει μόνο 9 χιλιόμετρα. Με αυτοκίνητο χρειάζεστε περίπου 20 λεπτά για να φτάσετε εκεί.

Αν και μικρό, βρίσκεται σε μια περιοχή με πλούσια ιστορία κι έχει παίξει και το ίδιο ρόλο σε διάφορα κομβικά γεγονότα του 20ου αιώνα, τα ίχνη των οποίων εξακολουθούν να είναι διακριτά στον σημερινό επισκέπτη. Αυτός είναι άλλωστε κι ένας από τους λόγους που το διάλεξε για γυρίσματα ο Παντελής Βούλγαρης –ανάμεσα βέβαια σε κάμποσα ακόμα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας– όταν έφτιαχνε τη γνωστή ταινία «Ψυχή Βαθιά», πραγματευόμενος τον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο.

Η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε στα ρωμαϊκά χρόνια, όταν ιδρύθηκε εκεί πόλισμα (σ.σ. μικρή πόλη) με πιθανό στρατιωτικό χαρακτήρα. Προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και το γεγονός ότι ο Ιουστινιανός ενίσχυσε το υπάρχον τείχος με πύργο, κάτι που δείχνει να ταυτίζει το πόλισμα με το Κάστρο Λάγης των βυζαντινών καταλόγων. Ο οικισμός καταστράφηκε τον 7ο αιώνα από Σλάβους επιδρομείς. Όταν ανοικοδομήθηκε τον 10ο αιώνα βρισκόταν πλέον στην κατοχή των Βουλγάρων και λεγόταν Κάστρο του Λογγά. Το 1017 κάηκε ολοσχερώς στα πλαίσια των πολέμων μεταξύ Βουλγαρίας και Βυζαντίου.

Είναι άγνωστο πότε ιδρύθηκε το Σιδηροχώρι κι αν συνδέεται με μια προγενέστερη προσπάθεια κατοίκησης στην επικράτεια του παλιού κάστρου, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Αρχικά λεγόταν Σεστέοβο, ονομασία που φαίνεται να απηχεί έναν τοπικό θρύλο, σύμφωνα με τον οποίον εκεί έχει θαφτεί ο βασιλιάς Δαυίδ και η κυρά του η Σέστα –γι’ αυτό και Σεστέοβο. Ο Δαυίδ θεωρείται γιος σημαντικού τοπικού άρχοντα (πιθανότατα από τη βουλγαρική περίοδο του κάστρου), λέγεται δε ότι τάφηκε μέσα σε ολόχρυση λάρνακα.
Το χωριό περιήλθε στην Ελλάδα μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, διατηρώντας το όνομα Σεστέοβο –είχε τότε 602 κατοίκους. Σιδηροχώρι έγινε το 1928, στο πλαίσιο της μαζικής αντικατάστασης σλαβικών τοπωνυμίων με ελληνικά. Ο μόνιμος πληθυσμός άρχισε να μειώνεται βαθμιαία μα σταθερά από τη δεκαετία του 1950 κι έπειτα, ως αποτέλεσμα εσωτερικών μεταναστεύσεων.

Ανεβείτε στην κορυφή του Μπίκοβικ

Μέρος του βουνού Βέρνο –που μας είναι πιο γνωστό ως Βίτσι– το Μπίκοβικ ή αλλιώς Καζάνι ανήκει στις νοτιότερες κορυφές του και αποτέλεσε τόπο μαχών κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου (η κορυφή αποναρκοθετήθηκε πλήρως από τον στρατό το 1990), ωθώντας έτσι τον Παντελή Βούλγαρη να έρθει στο Σιδηροχώρι για μερικά γυρίσματα της ταινίας «Ψυχή Βαθιά».

Για να ανεβείτε στο Μπίκοβικ θα ξεκινήσετε με το αυτοκίνητο από τον χωματόδρομο στο νότιο μέρος του χωριού, θα το αφήσετε σε έναν χαλικοστρωμένο χώρο στάθμευσης και θα περπατήσετε στο μονοπάτι που θα δείτε να ανοίγεται ανάμεσα στα δέντρα. Σηματοδότηση δεν υπάρχει, ωστόσο δεν υπάρχει κίνδυνος να χαθείτε.

Η διαδρομή είναι βατή και μετά από περίπου μισή ώρα θα φτάσετε στα πρώτα κυκλικά πολυβολεία που έχουν μείνει εκεί από την εποχή του Εμφυλίου. Ορισμένα, μάλιστα, διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση. Αν συνεχίσετε θα φτάσετε και στην κορυφή (1.400 μέτρα), όπου θα συναντήσετε ένα ακόμα πολυβολείο –με χαρακτηριστικό τριγωνομετρικό κολωνάκι στη στέγη– και θα απολαύσετε τη θέα προς την Καστοριά, τη λίμνη και το υπόλοιπο Βίτσι.

travel.gr