του Γιάννη Κορκά
Με την ευκαιρία της επετείου απελευθερώσεως της Κοζάνης από τον Οθωμανικό ζυγό την 11-10-1912 Δημοσιεύω μία φωτογραφία με τρεις Κοζανίτες που είχαν πάει στη Αμερική το 1906 εργαζόμενοι στο Ντητρόιτ όπου υπήρχαν πολλές βιομηχανίες κατασκευής αυτοκινήτων. Για το Ντητρόιτ μου είχε μιλήσει ο αείμνηστος Μενέλαος Ραπτούλης που έμεινε στην Αμερική για πολλά χρόνια και, τα παιδιά του είναι εγκαταστημένα στην Αμερική. Μου έδωσε και ονόματα Κοζανιτών που εργαζόταν στο Ντητρόιτ στην περίοδο προ του ’40. Καθώς και στη Ν. Υόρκη. Όπως γνωρίζω μένουν τώρα στο Ντητρόιτ ο Ηλίας Βόντσας με τη γυναίκα του Καίτη Τιάλιου και τα παιδιά τους, ήρθαν προ τριετίας στην Κοζάνη και συναντηθήκαμε. Επίσης μένει εκεί και ο Χρήστος Βουχάρας, ο οποίος ήταν γεν. γραμματέας του συλλόγου Μακεδόνων Ντητρόιτ,. Μου είχε στείλει επιστολή περιγράφοντας εκδήλωση που είχαν κάνει για τη Μακεδονία μας.
Τη Φωτογραφία μου έδωσε ο εγγονός του Δημητρίου Κ. Τσαμπούρη, που είναι αριστερά στη φωτογραφία, στο μέσον ο Κωνσταντίνος Λίτας και δεξιά ο Κουζιάκης Βασίλειος. Ο εγγονός μου έδωσε και τα ονόματα και άλλες πληροφορίες.
Ο εγγονός ονομάζεται Δημήτριος Γ. Τσαμπούρης. Οι τρείς φωτογραφήθηκαν στην Αμερική, άψογα ντυμένοι με τη μόδα της εποχής και καμαρώνουν. Νομίζω είναι δικαιολογημένη η εμφάνισή τους με τη νέα τους ζωή, Την είχαν στείλει στους γονείς τους στην Κοζάνη.
Τα παιδιά αυτά με αγάπη προς την Πατρίδα και γνωρίζοντας τι είχε υποστεί η πατρίδα τους από την Οθωμανική κατοχή, 450 χρόνια. Τα αψηφούν όλα , εργασία, καλοπέραση, και τρόπο ζωής , φεύγουν από την Αμερική, εγκαταλείπουν την εργασία τους και την αλλαγή της ζωής που τους προσέφερε κάτι καινούργιο, και έρχονται να πολεμήσουν κι αυτοί για την απελευθέρωση της Πατρίδας. Υψηλό φρόνημα καθήκοντος και αγάπη προς την Πατρίδα. Εμφορούμενοι από την επικρατούσα αντίληψη «ΠΑΤΡΙΣ, ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ» που οφείλουν να σέβονται και να την υπηρετούν.
Όπως μου είπε ο εγγονός του Τσαμπούρη, «ο παππούς πήρε μέρος σε όλες τις μάχες και στο όρος Σκρά κατέβασε τη Βουλγαρική σημαία και τοποθέτησε την Ελληνική σε λόφο που είχαν υπό την κατοχή τους οι Βουλγαρικές δυνάμεις, είναι γνωστό από την ιστορία οι σκληρές μάχες που δόθηκαν στο Σκρά του Κιλκίς με τους Βούλγαρους στους βαλκανικούς πολέμους.
Ο στρατηγός –διοικητής του ελληνικού στρατού τίμησε με πολεμικό Σταυρό τον γενναίο πολεμιστή Δημήτριο Τσαμπούρη για την ηρωϊκή πράξη του να κατεβάσει την Βουλγάρικη σημαία και να ανυψώσει την Ελληνική στο ύψωμα του Σκρά. Επίσης του είπαν ότι θα του προφέρουν και χωράφια, όπως έγινε και με άλλους ήρωες του πολέμου, όπως γνωρίζω. Ο Δημήτριος Τσαμπούρης τους απάντησε «ότι δεν δέχεται να πάρει χωράφια ως αντάλλαγμα για τη συμμετοχή του στον πόλεμο, Ήρθε από την Αμερική να επιτελέσει το ιερόν του καθήκον πολεμώντας για την απελευθέρωση της Πατρίδας, και είμαι ευτυχισμένος και χαρούμενος που τη βλέπω ελεύθερη». Λόγια ενός Πολεμιστή που φιλοσοφεί την έννοια του ιερού αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας του. Αυτή είναι η σοφία του απλού κι αγνού λαού μας που δίνει τα πάντα για το αγαθόν της Ελευθερία και θυσιάζεται για την Ελευθερία της Πατρίδας και του γένους που κρατήθηκε ανόθευτο ανά τους αιώνες.
Μετά τη λήξη του πολέμου επέστρεψαν στην Αμερική να συνεχίσουν να εργάζονται. Αφού συγκέντρωσαν «ντόλαρς». Όπως τα έλεγαν τότε, Επέστρεψαν στην πατρίδα τους, παντρεύτηκαν σταδιοδρόμησαν , έκαναν οικογένεια , παιδιά και εγγόνα, και διηγούνταν τις πολεμικές μάχες με τους Οθωμανούς και μετά με τους Βουλγάρους. Αλλά και για τη ξενιτιά στην Αμερική, ( σαράντα ημέρες στη θάλασσα μέσω στο καράβι να φθάσουν στην Αμερική) αναπολούσαν τα χρόνια εκείνα τα δύσκολα, αλλά και τα ευχάριστα που τους βοήθησαν να προκόψουν και να γίνουν χρήσιμοι πολίτες στην πατρίδα και στην κοινωνία της Κοζάνης.
Να προσθέσω ότι τι 1912 ήρθαν πολλοί Κοζανίτες από την Αμερική. Να πολεμήσουν και αυτοί για την απελευθέρωση της Μακεδονίας μας. Όπως μου έλεγε ο παππούς μου Γεώργος Βελίκαρης, ο οποίος είχε πάει στην Αμερική, στο Ντητρόιτ, όπου δίδασκε Ελληνικά γράμματα στα εκεί ελληνόπουλα, ως δάσκαλος. Οι Κοζανίτες της εποχής απέδειξαν ότι ήσαν πραγματικοί Πατριώτες και απόγονοι των διακεκριμένων Κοζανιτών της Μεσευρώπης των προηγούμενων αιώνων, που συνέδραμαν πολύπλευρα τη γενέτειρά τους Κοζάνη.
Στην Κοζάνη είχε ιδρυθεί και σύλλογος Ελληνο-Αμερικανών Κοζανιτών, όσοι είχαν πάει στην Αμερική και επέστρεψαν στην Κοζάνη όπου εγκαταστάθηκαν και ασχολήθηκαν με διάφορες εργασίες. Κάθε χρόνο έκαναν Θεία Λειτουργία στο Ναό της Αγίας Παρασκευής και με δικά τους έξοδα έκτισαν τα κωδωνοστάσια της εκκλησίας. Για το σύλλογο αυτό που έχω και φωτογραφία θα γράψουμε άλλη φορά.
Θα είναι ευχής έργο εάν ένα ιστορικός Κοζανίτης ασχοληθεί με τους Κοζανίες που πήγαν στην Αμερική προ του 1900 μέχρι το 1970, και όπου σταδιοδρόμησαν επιτυχώς. Άλλωστε στη Ν. Υόρκη είχε ιδρυθεί σύλλογος Κοζανιτών από το 1923. Τελευταίος πρόεδρος ήταν ο φίλος μας Τάσος Πιτένης. Που έχει και τα αρχεία του συλλόγου. Στο αρχείο μου έχω πολλά ονόματα Κοζανιτών που πήγαν στην Αμερική.
