Για να μπορέσει ο άνθρωπος να επιβιώσει μέσα στην κοινωνία, να ζήσει δημιουργικά και αρμονικά με το σύνολο, πρέπει να διαμορφώσει σωστά και υπεύθυνα την προσωπικότητά του. Πρέπει να έχει πλήρη γνώση των δυνατοτήτων του και της αξίας του και να είναι αποφασισμένος να καταχτήσει την αρχή της αυτογνωσίας, που θα τον βοηθήσει να καταξιωθεί στη ζωή.
Αυτογνωσία είναι η αντικειμενική γνώση των σωματικών και ψυχοπνευματικών ικανοτήτων και αδυναμιών του ανθρώπου. Γνωρίζοντας το άτομο τον εαυτό του, τα προτερήματα και ελαττώματά του και έχοντας ακριβή αντίληψη της αξίας του, δεν υπερτιμά τις δυνάμεις του, γεγονός που θα τον οδηγούσε στην υποδούλωσή του στο εγώ του. Ούτε επίσης τις υποτιμά, γεγονός που θα τον έφερνε στην οπισθοδρόμηση και την αδράνεια.
Με την αυτογνωσία το άτομο αγωνίζεται να απαλλαγεί από τα πάθη, τα ελαττώματα, τις κακίες, τις μικρότητες, την κυριαρχία των ενστίκτων του, τις αδυναμίες του, τους εγωκεντρισμούς του και να αξιοποήσει και να καλλιεργήσει τις αρετές, τις έμφυτες κλίσεις και δυνατότητές του, καθώς επίσης και τα προτερήματά του, ώστε να ολοκληρωθεί και να γίνει ανώτερη, καλλιεργημένη και εσωτερικά ελεύθερη οντότητα.Φροντίζει επίσης να βελτιώσει τις ικανότητές του και να τις χρησιμοποιεί και για το καλό το δικό του αλλά και του συνόλου.Να διοχετεύει τις ψυχοσωματικές του δυνάμεις σε έργα ανάλογα με τις δυνατότητές του, γιατί τότε αποφεύγει την αποτυχία, τα σφάλματα, τα λάθη,που έχουν αντίχτυπο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και του προξενούν δυστυχία, λύπη, νευρώσεις και συντελούν στη διατάραξη της εσωτερικής του ισορροπίας και γαλήνης. Έτσι λοιπόν κατορθώνει να διαφυλάξει την τιμή, το κύρος και την αξιοπρέπειά του.
Είναι ακόμη σε θέση να συμβάλλει σε έργα προόδου και να νιώσει τη χαρά της δημιουργίας, να υπηρετήσει τις επιστήμες, τα γράμματα και τις τέχνες, χαράζοντας έτσι τα δικά του ίχνη στο μονοπάτι του πολιτισμού.
Με το διαρκή αντικειμενικό αυτοέλεγχο το άτομο τελειοποιείται ψυχικά και πνευματικά, σμιλεύει το χαρακτήρα του και επιτυγχάνει να συμπεριφέρεται και να κινείται σωστά και πολιτισμένα στην κοινωνία. Έχοντας συναίσθηση της ατομικής του ευθύνης αντιμετωπίζει τα άλλα άτομα με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Ανοίγει τους ψυχικούς του ορίζοντες και αγκαλιάζει τους συνανθρώπους του,αποχτώντας μαζί τους σχέσεις δημιουργικής συνεργασίας φιλίας και άμιλλας. Αγωνίζεται για την εξύψωση του βιοτικού επιπέδου, για την πραγματική βίωση των αρχών της αγάπης, της δικαιοσύνης και της ισότητας.Παλεύει για την αρετή και την ευημερία. Πολεμά το άδικο, τη βία, τον εξαναγκασμό και υπακούει στις ηθικές επιταγές της συνείδησής του, που του υπαγορεύει να αγωνίζεται για το καλό και την αλήθεια.
Η αυτογνωσία ως αρχή καταξιώνει τον άνθρωπο.Δαμάζει τα ένστικτα και τις ασυνείδητες βουλές του και τον οδηγεί στην ενσυνείδητη δράση και ενέργεια, στην ελεύθερη εκλογή του τρόπου της ζωής του, ώστε αυτός να δικαιώνει την ύπαρξή του και να δίνει αληθινή και ουσιαστική διάσταση στη ζωή του.
Με την αυτογνωσία λοιπόν, ο άνθρωπος καταφέρνει να γνωρίσει τον εαυτό του, να τον καλλιεργήσει και κατόπιν να τον οδηγήσει στη σωστή και υπεύθυνη ζωή μέσα στην κοινωνία, ώστε να ζήσει αρμονικά και ευτυχισμένα, αναπτύσσοντας αληθινές και αξιόλογες σχέσεις με τα άλλα μέλη. Έτσι θα αποχτήσει αξία και νόημα η ύπαρξή του και θα καταξιωθεί στον αγώνα της ζωής να επιβιώσει.
‘’Η απάντηση κρύβεται στο βάθος της ύπαρξής του. Εκεί γνωρίζεις ποιος είσαι και τι θέλεις.’’Λάο Τσέ
‘’Καλύτερα να γνωρίζεις πως δεν γνωρίζεις, παρά να νομίζεις πως γνωρίζεις δίχως να γνωρίζεις.’’Λάο Τσέ
ΒΙΣΚΑ ΖΩΗ- ΠΟΛΥΞΕΝΗ
