Η γειτονιά Μπουγδανάθκα βρίσκεται στα Νοτιοδυτικά της πόλης της Κοζάνης. Η παράδοση της όσον αφορά το έθιμο της Αποκριάς έχει τις ρίζες της στα παλιά χρόνια.
Μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά για να συνεχίζει και σήμερα να υπάρχει και μάλιστα πιο έντονα. Κι όλα αυτά χάρη της αγάπης των απλών κυρίως ανθρώπων για την παράδοση. Άνθρωποι οι οποίοι δεν θα επιτρέψουν με κανένα τρόπο η εξέλιξη να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμα της.
Στο πέρας του χρόνου ο φανός “Μπουγδανάθκα” προσέφερε πολύ καλό θέαμα τόσο στους συμπολίτες όσο και στους ξένους επισκέπτες. Τα Αποκριάτικα τραγούδια πολλά και είχαν να κάνουν με τον έρωτα, την ιστορία, την πατρίδα και τη σάτυρα.
Τα άρματα που παρουσίασε στις παρελάσεις του Καρνάβαλου στους δρόμους της Κοζάνης θα μείνουν αξέχαστα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα άρματα “ΤΣ’Ρ ΤΣ’ Ρ” το πηγάδι που μαζεύονταν οι γυναίκες και έσπαζαν στάμνες και τινικέδες (κουβάδες), που μάλωναν ποια και ποια θα σπρώξει την άλλη για να γεμίσει αυτή πρώτη νερό. Και το πηγάδι γύρω-γύρω γέμισε από τα μαλλιά των γυναικών που μάλωναν.
Το άρμα “Η ΔΟΥΛΑ Τ’ ΓΚΟΥΡΓΚΟΛ” με πρωταγωνιστή το Νικόλα τ’ Βιλίπερ που θα μείνει αξέχαστος όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Το άρμα “Η ΠΑΛΙΑ ΦΑΜΠΛΙΑ” με πρωταγωνιστή αυτή τη φορά το Χρήστο Γκηθώνα, που παριστάνοντας τη γιαγιά την κουρασμένη από την προετοιμασία της πίτας, πήγε να ξεκουραστεί στην επιτροπή που βρισκόταν μπροστά στο δημαρχείο και τους “Κατούρσειν”.
Πρωταγωνιστής του φανού “Μπουγδανάθκα” ήταν ο Μανώλης Δήμου. Αυτός φρόντιζε για τη διοργάνωση του Φανού και των Αρμάτων.
Έγκυρες πηγές μας αναφέρουν ότι πρωταγωνιστές τα παλαιότερα χρόνια ήταν ο Χρίστος Τσιάρας, Χρίστος Γκηθώνας, οι θεατρίνοι και τραγουδιστές ο Γιάννης Τσι-ουκάρας, Τάσος Τσιουκάρας, Γιώργος Μπαντώλας το λεγόμενο χαρμάν, ο Γιάννης Τζάλιας, ο Θύμιος Νιάκας καθώς και πολλές γυναίκες.
Στα νεότερα χρόνια οι Γιώργος Μπαντώλας, Κυριάκος Μπαντώλας, Θύμιος και Πάνος Γκηθώνας, Πάνος Χατζη-δάμος ο μαέστρος των τραγουδιών, Αφοί Καλέα, Θεόδωρος Πατιάς, Αφοί Χ. Τσιάρα, Γιώργος Γκηθώνας, Μ. Μπαντώλας και πολλές γυναίκες.
Η νέα γενιά “Ου Γιος τ’ Πάν τ’ς Σπάν” Ντίνος Σπάνος πρώτος τραγουδιστής, Μανώλης Μπαντώλας πρώτος τραγουδιστής, Τζήκας με τα γένια πρώτος τραγουδιστής, Νώτης Μαργαρίτης, Νικόλας από το χωριό κι αυτοί τραγουδιστές.
Οσους δεν αναφέραμε ας μας συγχωρήσουν. Καλά κρατάνε όλα αυτά όμως πολλοί και πολλές “κουλτουριάρηδες” οι λεγόμενοι εξυγχρονιστές, προσπαθούν με κάθε μέσο να αλλοιώσουν, τις μέρες της Αποκριάς, το γλωσσικό μας ιδίωμα. Αυτό όμως ας το προσέξει καλύτερα η Πολιτιστική Επιτροπή του Δήμου για να μην έχει τύψεις στο μέλλον.
Αναδημοσίευση από τις ΑΙΧΜΕΣ Ειδική έκδοση της Εφημερίδας Πρωινός Λόγος, τεύχος 2, Μάρτιος 2000
