Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης συνεχίζει τις αναρτήσεις που σχετίζονται με τις εορτές του εκκλησιαστικού ημερολογίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας με σκοπό να αναδείξει τον άγνωστο ζωγραφικό, εικονογραφικό και καλλιτεχνικό πλούτο των εκκλησιαστικών μνημείων της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης.
Συμβαδίζοντας με την σημερινή τέλεση της ακολουθίας των τελευταίων Χαιρετισμών της Παναγίας, του επονομαζόμενου και Ακάθιστου Ύμνου, η ανάρτησή μας είναι σήμερα αφιερωμένη στην απεικόνιση του εικονογραφικού θέματος του Ακαθίστου Ύμνου σε τοιχογραφημένα μεταβυζαντινά μνημεία της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης.
Ο Ακάθιστος Ύμνος, ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας, είναι ένα κείμενο που απασχόλησε επανειλημμένα τη φιλολογική έρευνα. Το πλήρες κείμενο της ακολουθίας του Ακαθίστου Ύμνου με μια απόδοση στη νέα ελληνική μπορεί να βρει κανείς στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://users.uoa.gr/…/service_akathist_translation…
Διάφορες αντικρουόμενες απόψεις έχουν προταθεί τόσο για τον ποιητή του κειμένου όσο και για την χρονολόγησή του που κυμαίνεται μεταξύ του 5ου και του 9ου αιώνα. Αναντίρρητη όμως είναι η ποιητική αξία και η ιδιαιτερότητα της δομής του Ακαθίστου, βλ. σχετ. το ενδιαφέρον άρθρο του Β. Σαρρή, Η ποιητική του Ακαθίστου Ύμνου, Βυζαντιακά 20 (2000), 139-152 διαθέσιμο προς μεταφόρτωση στον ακόλουθο σύνδεσμο https://www.academia.edu/…/%CE%97_%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE…
Η δομή του κειμένου με τους 24 οίκους (στροφές) αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για πολλούς ζωγράφους, οι οποίοι συχνά εντάσσουν το συγκεκριμένο θέμα στο ρεπερτόριό τους. Τα μνημεία της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης που περιλαμβάνουν στο εικονογραφικό τους πρόγραμμα τον συγκεκριμένο εικονογραφικό κύκλο του Ακαθίστου Ύμνου είναι πολυάριθμα, με σημαντικότερα το καθολικό της Μονής Μεταμορφώσεως στο Δρυόβουνο (τοιχογραφημένο το 1652 και το 1808), τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κοζάνη (τοιχογραφημένος το 1730), τον Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Εράτυρα (τοιχογραφημένος 1763), τον Ναό του Αγίου Αχιλλείου στον Πεντάλοφο Βοΐου (τοιχογραφημένος το 1774) και το καθολικό της Μονής Αγίας Τριάδας στον Βυθό Βοΐου (τοιχογραφημένος το 1802).
Ο Ακάθιστος Ύμνος και η απεικόνισή του στη μεταβυζαντινή τέχνη απασχόλησε επίσης και πρώην αρχαιολόγους της Υπηρεσίας μας, οι οποίοι υπηρετούν πλέον σε άλλες θέσεις, όπως λ.χ. τη Μ. Τσιάπαλη, νυν Προϊσταμένη Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, η οποία έχει γράψει για τον Κύκλο του Ακαθίστου Ύμνου απο το καθολικό της Μονής της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας στο Νομο Αρτας, σε άρθρο της, διαθέσιμο προς μεταφόρτωση στον ακόλουθο σύνδεσμο:https://www.academia.edu/…/%CE%91%CE%9A%CE%91%CE%98%CE… και την Αγ. Τσιλιπάκου, νυν Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, η οποία έχει γράψει για τον κύκλο του Ακαθίστου στο καθολικό της Ι. Μ. Κοίμησης Σπηλαίου Γρεβενών σε σχετικό άρθρο της, διαθέσιμο προς μεταφόρτωση στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.academia.edu/…/_%CE%9F_%CE%BA%CF%8D%CE%BA…
Θ.Τ.
