Eχει ταυτιστεί με το «τοπίο στην ομίχλη», όμως η Φλώρινα μπορεί να είναι μιας πρώτης τάξεως δροσερή εναλλακτική καλοκαιρινή απόδραση

Τα αγέρωχα βουνά της που καθρεφτίζονται στις όμορφες λίμνες, τα εξαιρετικά κρασιά και η σπουδαία γαστρονομία, οι πέτρινοι διατηρητέοι οικισμοί και τα μνημεία που χάνονται στα βάθη του χρόνου, αλλά και μια πρωτεύουσα με έντονο υγρό και καλλιτεχνικό στοιχείο (υπάρχει και η Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας) και υπέροχους ανθρώπους φτιάχνουν το εντυπωσιακό παζλ της περιοχής, που μένει­ αξέχαστη σε όποιον «μυηθεί» στις χάρες της.

1. Kτήμα Alpha

Κατευθείαν από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, φτάνουμε στο Αμύνταιο για την πρώτη στάση στο Κτήμα Alpha. Πριν φτάσει μεσημέρι, είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας για τη δοκιμή των κρασιών με καθαρό ουρανίσκο, λένε όσοι ξέρουν και ο ενθουσιαμός στην παρέα είναι φανερός.

Το μοντέρνο βαμένο κόκκινο κτήριο του κτήματος Alpha βρίσκεται μέσα σε μια καταπράσινη λεκάνη. Περικυκλωμένο από αμπέλια, δίπλα στη λίμνη των Πετρών, με τα τρία Β, τα βουνά Βόρας (Καϊμακτσαλάν), Βίτσι και Βέρμιο να το κυκλώνουν στρατηγικά, καταλαβαίνεις γιατί η περιοχή λογίζεται ως η πλέον ανερχόμενη δύναμη στον ελληνικό αμπελώνα.

Εδώ βρήκαν τη μέκκα τους, ο έμπειρος αμπελουργός Μάκης Μαυρίδης και ο κοσμοπολίτιτης χημικός-οινολόγος, με μεταπτυχιακά στο Μπορντό, Άγγελος Ιατρίδης, οι οποίοι επέλεξαν το σημείο για να δημιουργήσουν το δικό τους κρασί.

«Είναι μία από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας που το κλίμα δεν είναι μεσογειακό αλλά ημιηπειρωτικό, με συνεχείς ανέμους, που βοηθούν στην αμπελουργία» μας λέει ο υπεύθυνος του τμήματος εξαγωγών Κώστας Αρβανιτάκης, για το μοναδικό οικοσύστημα (λέγεται και terroir) του κτήματος.

Το οινοποιείο είναι ένα κόσμημα εξωτερικά και εσωτερικά και είναι το δεύτερο σε επισκεψιμότητα οινοποιείο στην Ελλάδα, μετά το κτήμα Αβέρωφ στην Ηπειρο. Ενδεικτικά, το 2019 δέχτηκε πάνω από 15.000 επισκέπτες.

Οι ελεγχόμενες αμπελουργικές τεχνικές, ο εξοπλισμός και η φιλοσοφία που πρεσβεύει δημιούργησαν την εντυπωσιακή επιτυχία του και τις διθυραμβικές κριτικές που λαμβάνει διαρκώς από ξένους και Ελληνες οινοκριτικούς. Δημιουργεί πιστοποιημένα Vegan κρασιά (χωρίς ζωϊκά υποπροϊόντα παστερίωσης) και εξάγει σε 64 χώρες με κυριότερες τις Γερμανία, Αμερική, Κύπρος, Καναδάς, Αυστραλία και την Αγγλία.

Η ξενάγηση περιλαμβάνει στάση στο παλιότερο αμπέλι του κτήματος, όπου καλλιεργείται ξινόμαυρο από αμπέλια άνω των 100 ετών και δίνει αποκλειστικά την ετικέτα «Ξινόμαυρο Reserve Παλαιά κλίματα» το οποίο τα τελευταία 7-8 χρόνια αναρρίχεται στην κορυφή των ελληνικών κρασιών στο εξωτερικό. «Είμαστε περήφανοι που έχουμε αυτό τον αμπελώνα» θα πει ο Κ. Αρβανιτάκης ενώ μας οδηγεί στην αίθουσα γευσιγνωσίας, για να δοκιμάσουμε μερικές από τις 16 ετικέτες του Κτήματος. Τα δροσερά και φινετσάτα Sauvignon Blanc και Sauvignon Blanc Fume, το SMX, που αποτελεί σημαία του κτήματος, το γεμάτο και ισορροπιμένο ερυθρό Αξία που αρχικά φτιάχτηκε μόνο για τοπική κατανάλωση κια πλέον εξάγεται, και το περίφημο ξινόμαυρο Single Vineyard «Σκαντζόχοιρος» με την ευχάριστη πολυπλοκότητα. Με μια διάχυτη και τη σκέψη πως η ατάκα του Σκωτσέζου συγγραφέα Robert Louis Stevenson, «το κρασί είναι εμφιαλωμένη ποίηση» θα μπορούσε να έχει ειπωθεί για τα κρασιά που μόλις δοκιμάσαμε, έκλεισε η εμπειρία της υπέροχης ξενάγησης.

2. Γεύμα στο δάσος

Να βρίσκεις ένα στρωμένο τραπέζι μέσα στο πυκνό δάσος του ιστορικού λόφου του Αγιου Παντελεήμονα, σε μικρή απόσταση από την πόλη της Φλώρινας, είναι μία σπάνια εμπειρία. Την κάνει πραγματικότητα ο σεφ Γιώργος Τσελίδης με την ξυλόσομπά του, που έχει γίνει το σήμα κατατεθέν της μαγειρικής του. «Προσπαθούμε να αναδείξουμε την παραδοσιακή γαστρονομία και συνταγές που έχουν περάσει στο περιθώριο, με τη σόμπα» λέει ο 35χρονος σεφ και ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Γιεντέκι» που βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι της Φλώρινας.

Ο Γιώργος είναι οπαδός της οικολογικής γαστρονομίας και μέλος του κινήματος Slow Food, φτιάχνει το δικό του τυρί, εκτρέφει κοκόρια και εργάζεται με τον τρόπο του για την ενίσχυση της τοπικότητας των προϊόντων και τη διάσωση της αυθεντικής τοπικής κουζίνας και του γαστρονομικού πολιτισμού της Φλώρινας. Στο πλαίσιο των γαστρονομικών εμπειριών που προσφέρει είναι το γεύμα στο δάσος. Με τη σόμπα στημένη δίπλα σε μία πηγή με τρεχούμενο νερό, έψησε ζεστό φρέσκο ψωμί, έφτιαξε πίτα, μακάλο, «είναι σλαβομακεδόνικο φαγητό, με ψιλοκομμένες ντομάτες, μπόλικο σκόρδο και λάδι, «δεμένο» με αλεύρι, κάτι που παραδοσιακά το έκαναν για να χορτάσουν» λέει ο νεαρός σεφ Γιώργος Μπαλάκας που είναι μαζί του. Γευτήκαμε επίσης κόκκινες πιπεριές Φλωρίνης, ριζότο με ντόπιες φράουλες και καλέντουλα, καυτερό άιβαρι (καβουρδισμένη πιπεριά με ντομάτα και μελιτζάνα), «αμαρτωλά» φλωρινιώτικα κεμπάπια με τρεις κιμάδες (βοδινό, χοιρινό, αρνίσιο) και επτά καρυκεύματα και ζουμερό t-bone.

3. Υδάτινη πόλη

Περπατάμε στα σοκάκια που αγάπησε ο αξέχαστος σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος ο οποίος ύμνησε την πόλη της Φλώρινας όσο κανείς. Κατά μήκος του ποταμού Σακουλέβα, με τα θαυμάσια στα εκλεκτικιστικά κτήρια των αρχών του 20ού αι. το σπίτι του Τέγου Σαπουντζή (ο πρώτος Δημάρχος της πόλης, 1912), το τριώροφο σπίτι του «Πέιου», τα εργαστήρια των Φλωριναίων ζωγράφων, αλλά και το σπίτι του Βογιατζή όπου γυρίστηκαν αρκετές σκηνές της ταινίας «ο Μελισσοκόμος».

Κάνουμε στάση το καφέ ουζερί «Το διεθνές» όπου άραζε το συνεργείο του Αγγελόπουλου και βλέπουμε τοπόσημα της πόλης όπως τα δύο αγάλματα αρκούδας που δείχνουν και το οικολογικό ενδιαφέρον της περιοχής, όπου κατοικούν δύο από τα σπανιότερα είδη ζώων στην Ευρώπη, ο λύκος και η αρκούδα. Πιάνουμε το σφυγμό στα παρεΐστικα ταβερνάκια και στα μπαράκια, και πριν φύγουμε προμηθευόμαστε φημισμένα προϊόντα της περιοχής, πιπεριές Φλωρίνης, φασόλια Πρεσπών, και υπέροχα κρασιά.

4. Νυμφαίο, ένα χωριό – κόσμημα

Η πρώτη συνάντηση με το Νυμφαίο, έχει στοιχεία κεραυνοβόλου έρωτα. Αγέρωχο, χτισμένο σε υψόμετρο 1.350 μ., έχει μια κρυστάλλινη αναζωογονητική ατμόσφαιρα. Μια ορεινή οπτασία περιτριγυρισμένη από καταπράσινο δάσος οξιάς. Αρχοντικό, με μοναδικής αρχιτεκτονικής πετρόχτιστα σπίτια, σε ταξιδεύει πίσω στα χρόνια της αίγλης και της ευημερίας του. Η ομορφιά του – είναι ανάμεσα στα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης σύμφωνα με την UNESCO- σε αποσβολώνει.

Παρατηρούμε το υπέροχο πετρόκτισο κτήριο της Ιόνιου Σχολής, και καθόμαστε για brunch στο Καφέ Εντερνέ, που σερβίρει χειροποίητη πίτα με τυρί και πιπεριά Φλωρίνης, γιαρούρτι Γκρέκα με γλυκό του κουταλιού και κρέπες σπιτικές.

Στον προαύλιο χώρο του ιερού ναού Αγιου Νικολάου, συναντάμε τον Παπα-Γιάννη, ο οποίος δίνει ένα μικρό αλλά περιεκτικό μάθημα ιστορίας του χωριού.

Ο ναός με την ωραία θέα, τους πολυέλαιους από μπακαρά και το πράσινο μάρμαρο, που απέκτησε στην τελευταία της ανακαίνηση που χρηματοδότησε η ξακουστή οικογένεια καπνοπαραγωγών Σωσσίδη είναι εντυπωσιακός. «Είναι αφιερωμένος στον προστάτη των ταξιδευτών, τον Αγιο Νικόλαο, γιατί οι Νυμφιώτες ως έμποροι ταξίδευαν κυρίως στην Αίγυπτο. Το χωριό γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση από το 18ο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, κι αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα αργυροχρυσοχοΐας στα Βαλκάνια», ενώ σημειώνει πως είναι από τα χωριά που δεν κατακτήθηκαν ποτέ από τους Τούρκους, αλλά πλήρωνε μόνο φόρους στον κατακτητή.

Η μακρά και πολυτάραχη ιστορία του ξεκινά στις αρχές του 1300, όταν εγκαταστάθηκαν νομάδες Βλάχοι που αναδείχθηκαν κοινωνικά και οικονομικά στελέχη πρώτου μεγέθους. Η αρχική ονομασία του ήταν Νιβεάστα, (που στα βλάχικα σημαίνει νύμφη). Με τα χρόνια λόγω του μεταναστευτικού κινήματος των δεκαετιών του ‘50 και ‘60 έφτασε στα όρια της εγκατάλειψης. Σήμερα έχει αναγεννηθεί αλλά έχει μόνο 40 κατοίκους. «Ομως έχουμε τουρισμό, τα παλιά αρχοντικά έχουν ανακαινιστεί και μετατραπεί σε παραδοσιακούς ξενώνες, υπάρχει το κέντρο προστασίας της καφέ αρκούδας, που έφτιαξε ο Γιάννης Μπουτάρης και οι κατασκηνώσεις της ΧΑΝ που δίνουν ζωή» λέει ο πάτερ.

5. Ραντεβού στη φάρμα

Φεύγουμε από το Νυμφαίο με κατεύθυνση το Βαρικό, η θέα είναι εντυπωσιακή. Με ιδανικό και άξιο ξεναγό τον Βασίλη Άµπα, γεωπόνο και αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας, βλέπουμε από ψηλά την πεδιάδα με τις λίμνες Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη.

Ο κ. Άµπας, έχει πάθος με την προστασία της ιδιαίτερα σπάνιας φυλής προβάτου Φλώρινας – Πελαγονίας, μια φυλή που σταδιακά αντικαταστάθηκε από εισαγόμενες φυλές και τώρα γίνεται προσπάθεια για να επανενταχθεί στην κτηνοτροφία. Φτάνοντας στη φάρμα που διατηρεί στο Βαρικό βλέπουμε τα πανέμορφα λευκά προβατάκια με το χαρακτηριστικό μαύρο δακτυλίδι γύρω από τα μάτια, ενώ εξηγεί την προσπάθειά του να δημιουργηθούν καθαρά κοπάδια, να απομακρυνθεί ο κίνδυνος της εξαφάνισής της και να διαδοθεί περεταίρω η φυλή, με τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τόσο σε ό,τι αφορά το κρέας, όσο και το γάλα.

6. Ολα για την Πιπεριά Φλωρίνης

Δίπλα στη λίμνη Βεγορίτιδα, στους πρόποδες του Καιμακτσαλάν, με θέα στην κορυφή Πιπε­ρίτσα, ο δημιουργικός και αεικίνητος Πέτρος Ναουμίδης, με τη σύζυγό του Βιολέτα, έχει βάλει σκοπό να αναδείξει με τον καλύτερο τρόπο την φημισμένη πιπεριά Φλωρίνης. Στο βιολογικό αγρόκτημα καλλιεργούν με παραδοσιακές μεθόδους, μεταποιούν και συσκευάζουν προϊόντα πιπεριάς ιδιαίτερης ποιότητας και γεύσης.

«Η ηλιοφάνεια, ο άνεμος, η έλειψη υγρασίας, η μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας, μεταξύ μέρας και νύχτας, που είναι μοναδική σε όλη την Ελλάδα, δημιουργεί τα σάκχαρα και δίνει τη γεύση» λέει και επισημαίνει τη σημασία του σπόρου. «Εχουμε 1 εκατ. φυτά από τον τοπικό παραδοσιακό σπόρο, είναι η ποικιλία πλατίκα, όπως την έλεξαν οι γιαγιάδες».

Η πετρόκτιστη επισκέψιμη μονάδα -100% sustainable- έχει χτιστεί με την πέτρα που είναι χτισμένος και ο Αγιος Αθανάσιος, και αποτελεί παράδειγμα αρμονικού συνδυασμού παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και σύγχρονων εγκαταστάσεων. Ολη η διαδικασία ολοκληρώνεται στο κτήμα. Η πιπεριά καλλιεργείται, λιάζεται, ψήνεται στα κάρβουνα, ξεφλουδίζεται στο χέρι, αποστειρώνεται, παστεριώνεται και μπαίνει στα βαζάκια, επιτυγχάνοντας μείωση αποτυπώματος του άνθρακα.

«Η επαρχία αδειάζει, αποκέντρωση δεν έγινε ποτέ, μόνο συγκέντρωση γίνεται. Εμείς κρατάμε τα σύνορα, αγαπάμε τον τόπο μας , τη χώρα μας, και αγαπάμε και τις γεύσεις του τόπου μας. Οταν λέμε πιπεριά Φλωρίνης, πρέπει να είναι πιπεριά Φλωρίνης, όταν λέμε μαστίχα Χίου, πρέπει να είναι μαστίχα Χίου» λέει ο Πέτρος Ναουμίδης για τη μονάδα που ξεκίνησε το 2009 και πλέον εξάγει σε 29 χώρες. «Πρώτη χώρα εξαγωηής είναι η Γαλλια, ακολουθούν Βέλγιο, Αυστραλία και Σιγκαπούρη που είναι από τις πιο δύσκολες χώρες για εξαγωγή» λέει η Βιολέτα.

Στο πολύ ατμοσφαιρικό εκθετήριο, δοκιμάζουμε τις πιπερόσαλτσες, τα γλυκόξινα, το πιπερόμελο (με μέλι από μελίσσια που έχουν στο κτήμα), το μοναδικό πιπερόκαμα, αλλά και την περίφημη μουστοπιπεριά, ένα καθαρά τοπικό προϊόν, που φτιάχνεται με μούστο, γιατί το ξύδι από το ξινόμαυρο είναι ιδιαίτερα όξινο και παραδοσιακά το έφερναν σε ισορροπία βάζοντας μούστο.

Φεύγουμε με την όμορφη επίγευση από τα ντελικατέσσεν προϊόντα του εργαστηρίου, αλλά και την ικανοποίηση για το όραμα της οικογένειας Ναουμίδη, που φυλάσσει Θερμοπύλες, και μετέτρεψε τις πιπεριές Φλωρίνης σε εξαγώγιµο ΠΟΠ προϊόν.

7. Φλωρινέλα η γευστική

Από όλα τα επίπεδα του τουρισμού, ο γαστρονομικός και ο φυσιολατρικός, είναι αυτοί που ταιριάζουν στη Φλώρινα. Εστιατόρια και ταβέρνες με εκπληκτικό φαγητό, στη μέση του πουθενά, επώνυμα τοπικά προϊόντα κυριαρχούν στα μενού, ντόπια κρέατα και γαλακτοκομικά ποιότητας μπαίνουν στο τραπέζι, δίνοντας στις αναμνήσεις από την περιοχή γατρονομική υπεροχή. Το τυροκομείο Greca στο Αμύνταιο παράγει χειροποίητα τυροκομικά προϊόντα όπως η φλωρινέλα, ένα ημίσκληρο μαστιχωτό κίτρινο τυρί από αιγοπρόβειο γάλα ιδανικό για σαγανάκι (σε δύο εκδοχές, ένα απλό και ένα με πάπρικα καπνιστή, που έχει αποσπάσει θετικές κριτικές και συνδυάζεται ιδανικά με μαρμελάδες κόκκινων φρούτων κι αγαπάει το ξινόμαυρο και το τσίπουρο.

Στις στάσεις για φαγητό οι επιλογές περιλαμβάουν το εξαιρετικό εστιατόριο «Ναουμίδης» και το ομώνυμο μεζεδοπωλείο πάνω στη λίμνη, όπου δραστηριοιποιούνται τα άλλα τρία αδέρφια Ναουμίδη, τον ξακουστό «Θωμά» που φημίζεται για το κρέας του και τον «Κοντοσώρο» στο Ξινό Νερό. Σημειώστε τη γιορτή πιπεριάς στον Αετό και τη γιορτή πατάτας στο Σκλήθρο.

8. Σύλλογος «Αριστοτέλη» & Ακαδημία Οίνου

Από τον Πολιτιστικό Σύλλογο « Αριστοτέλη» θα πρέπει να έχουν περάσει όλοι οι κάτοικοι της Φλώρινας. Ιδρύθηκε το 1941 και στη διάρκεια των 80 χρόνων λειτουργίας του, είναι ταυτισμένος με την τοπική κοινωνία και την ιστορία της. Στις αίθουσές του φιλοξενεί πολλές εκπαιδευτικές δραστηριότητες (θέατρο, βιβλιοθήκη, χορωδίες, εικαστικό εργαστήρι, τμήμα παραδοσιακών χορών, φωτογραφίας κ.α.) ενώ με την γνωστή οινολόγο Άρτεμις Τουλάκη διοργανώνουν γευστικά μας ταξίδια στον χώρο του κρασιού, με τα μοναδικά τοπικά κρασιά και όχι μόνο.

Στην μακρά του ιστορία ο σύλλογος έζησε μελανές στιγμές, όταν στις 9 Αυγούστου 1943 τα Γερμανικά Στρατεύματα Κατοχής απαγχόνισαν στην περιοχή της Κλαδοράχης 15 Φλωρινιώτες, ανάμεσά τους και τον μαέστρο του Αριστοτέλη, Θεόδωρο Θωμαΐδη.

9. Στο τριεθνές

Ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών είναι ένας προορισμός που συγκινεί ιδιαίτερα φυσιολάτρες και οπαδούς του bird watching. Από τη Μικρή Πρέσπα με τα δύο νησάκια, τον Άγιο Αχίλλειο που φτάνεις μέσω πλωτής πεζογέφυρας, και το Βιδρονήσι ή Βιτρινέτσι. Στον Αγιο Αχίλλειο γίνεται κάθε καλοκαίρι το Φεστιβάλ που οργανώνει ο Γιώργος Λιάνης.

Στη Μεγάλη Πρέσπα, επισκεπτόμαστε τους παραλίμνιους Ψαράδες και κάνουμε βόλτα με καραβάκι στα σπήλαια με τα βυζαντινά ασκηταριά.

Διασχίζουμε τα υδάτινα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, και το σημείο που ορίζεται ως τριεθνές, διακρίνουμε τη χώρα των Σκοπίων και μπροστά τα χιονισμένα βουνά, αλβανικά βουνά. «Το 60% ανήκει στα Σκόπια, το 22% στην Ελλάδα και το 18% Αλβανία» λέει ο οδηγός του ταχύπλοου.

Η ταβέρνα «Συντροφιά» του σεφ Γερμανού Χριστιανόπουλου σερβίρει δίπλα στις όχθες, σε ένα γαλήνιο τοπίο, ντόπια κρέατα της βραχυκερατικής φυλής, εξαιρετική σταυλίσια και μαλακό σαν βούτυρο, φιλέτο από τα χωριά της Φλώρινας, πέστροφα αλλά και μια πατατοκαυτερή-γλύκισμα με βρασμένη πατάτα, ξερή πιπεριά Φλωρίνης, καρότο, δυόσμο, λίγο σκόρδο και αλάτι. Την εποχή που πήγαμε, δεν γευτήκαμε το γριβάδι, το λιμνίσιο ψάρι, γιατί πέσαμε στην εποχή αναπαραγωγής του, που -ευτυχώς- απαγορευόταν το ψάρεμα δίνοντάς μας μια ακόμη αφορμή να επιστρέψουμε σύντομα!

Κείμενο – Φωτογραφίες: Χρύσα Κακιώρη

Πηγή:real.gr