“Ο μύθος των Χριστουγέννων, Τον συντηρούν οι δραστηριότητες της αγοράς, τα συμφέροντα των εμπόρων…”
“Κι έτσι που ο μύθος των Χριστουγέννων έγινε δίσκος τουρισμού, ζωγραφική σε λαϊκή αγορά, σύνθημα αυτοκόλλητο σε πρακτορείο Προ-Πό…”
Αυτά τα λόγια του Μ.Χατζιδάκη, μου γέννησαν την απορία για την προέλευση των καταναλωτικών συνηθειών των γιορτών που διανύουμε.
Αν γυρίσουμε χρόνια πίσω , θα σταθούμε στο ξεκίνημα της Βιομηχανικής Επανάστασης στην Αγγλία, κάπου γύρο στα 1780. Η καινοφανής αυτή «επανάσταση» εξαπλώθηκε σταδιακά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Περίπου μισό αιώνα αργότερα μεταφέρθηκε στις Η.Π.Α , οι οποίες στις αρχές του 20ου αιώνα εξελίχθηκαν στη μεγαλύτερη βιομηχανική δύναμη και εξαγωγέα κεφαλαίων στον κόσμο.
Ώριμη πια καπιταλιστική οικονομία, ξεπέρασε σε καινοτομία και επιχειρηματική οργάνωση τις αντίστοιχες των ευρωπαϊκών χωρών και μετατράπηκε σε σύμβολο πλούτου, ανάπτυξης, ευκαιριών σε όλα τα επίπεδα.
Βίωνε δηλαδή την «Χρυσή της Εποχή» και ταυτόχρονα εξήγαγε την εθνική της κουλτούρα, με αιχμή τη δεκαετία του 1950. Με αυτόν τον τρόπο ανέδειξε κ επέβαλε το Lifestyle του καταναλωτισμού.
Η κουλτούρα αυτή, επιβλήθηκε μέσα από τις ταινίες του Hollywood,τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, τα σίριαλ, τα τραγούδια, τα περιοδικά κ.ά στη Δυτική Ευρώπη.
Για παράδειγμα, οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς,έχουν μετατραπεί σε κατεξοχήν υλιστικές γιορτές, στηρίζουν και στηρίζονται στον καταναλωτισμό.
Η σημερινή μορφή του Αϊ Βασίλη έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823 στις Η.Π.Α . Η οπτικοποιημένη εκδοχή του πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό Harper’s Weekly το 1863. Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Αϊ-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας,στα χρώματά της. Η διαφήμιση αυτή υπήρξε μια πολύ μεγάλη εμπορική επιτυχία.
Αντίθετα για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άγιος Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία όπου αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο.Με δωρεές και ιδρύματα για τους φτωχούς ανθρώπους της εποχής του, θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας, δηλαδή της αγάπης στον άνθρωπο.
Σήμερα που δεν βιώνουμε τη «Χρυσή Εποχή» του καταναλωτισμού, τα ξενόφερτα πολιτισμικά πρότυπα, αναρωτιέμαι σε ποιους απευθύνονται.
Σε μια εποχή μεγάλων δοκιμασιών ,μήπως το ζητούμενο θα έπρεπε να είναι η προσπάθεια να ξαναβρούμε την αυθεντική μας κουλτούρα;
Μήπως σ αυτές τις γιορτές ταιριάζουν περισσότερο οι λέξεις : αποδοχή, οικογενειακή γαλήνη, ειρήνη, αγάπη και όσες εκφράζουν τις βασικές ανθρώπινες αξίες;
Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Πολιτισμολόγος
Πηγές:
Βερέμης Θ., Γιαννίτσης Τ., Δραγώνα Θ. κ.ά, Cinescience Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΟΝ ΦΑΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, 2013
www.antikleidi.gr
