Μνήμες μιας άλλης εποχής, εκείνης του Γιώργου Παπανδρέου ο οποίος υποσχόταν ότι θα κάνει την Ελλάδα «Δανία του νότου», ξυπνά η προσπάθεια αναβίωσης του μεγα-φωτοβολταικού πάρκου στη Κοζάνη, που προοριζόταν να γίνει κάποτε το μεγαλύτερο στον κόσμο.

Την ανακοίνωση έκαναν χθες η ΔΕΗ Ανανεώσιμες και η Enterprise Greece και αφορά την επανένταξη του έργου, ισχύος 200 MW στο καθεστώς του fast track από το οποίο και είχε απενταχθεί προ πολλών ετών, έπειτα από αποτυχημένες διαγωνιστικές διαδικασίες κατά τη τριετία 2011-2013.

Τα ερωτήματα βέβαια είναι πολλά. Οπως, από που θα βρει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες χρηματοδότηση για ένα έργο προυπολογισμού 180 εκατ. ευρώ, που έχει μάλιστα απωλέσει το βασικότερο πλεονέκτημα, το οποίο προσφέρει το καθεστώς fast track σε όσα φωτοβολταικά εντάσσονται σε αυτό: Δηλαδή τον καθορισμό σταθερής ταρίφας για τη πώληση στο σύστημα της παραγόμενης απ’ αυτά ενέργειας.

Ο λόγος είναι ότι όσα έργα απεντάσσονται από το καθεστώς fast track, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τον καθορισμό “fixed price”, αλλά οφείλουν να ακολουθήσουν το νέο καθεστώς εγκατάστασης φωτοβολταικών και αιολικών.

Σύμφωνα με αυτό, οι νέες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διενεργούνται μέσω μειοδοτικού διαγωνισμού, όπου κερδίζει όποιος προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Με άλλα λόγια η τιμή αγοράς από το σύστημα του “πράσινου” ρεύματος το οποίο θα παράγει το φωτοβολταικό της Κοζάνης θα είναι αισθητά χαμηλότερη συγκριτικά με εκείνη που θα απολάμβανε η ΔΕΗ εφόσον το έργο δεν είχε απενταχθεί από το fast track.

Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι το project που επρόκειτο κάποτε να αναπτυχθεί σε 5.000 – 8.000 στρέμματα ανενεργών λιγνιτορυχείων της Δυτικής Μακεδονίας, δεν μπορεί να προσελκύσει επενδυτές. Ασφαλώς όμως η σταθερή ταρίφα που θα εξασφάλιζε, εφόσον δεν είχε απωλέσει το καθεστώς fast track, θα καθιστούσε το έργο πιο ελκυστικό.
Από την Sunedison
Το μέγα project της Κοζάνης έχει συνδεθεί με τις υποσχέσεις του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είχε κατά νου τα επιτεύγματα του σκανδιναβικού κράτους και ήθελε να κάνει την Ελλάδα “Δανία του νότου”.

Τα πρώτα σχέδια ξεκίνησαν στις αρχές του 2010. Το πλάνο ήταν απλό, όσο και μεγαλόπνοο. Ο λιγνίτης οδηγείται σε αργό θάνατο, και επομένως η περιοχή που εξαρτάται περισσότερο απ’ αυτόν, δηλαδή η Κοζάνη πρέπει να ξεκινήσει τη διαδικασία απεξάρτησης. Ετσι τα ορυχεία και οι μονάδες λιγνίτη θα έπρεπε σταδιακά να δώσουν τη θέση τους σε φωτοβολταικά και αιολικά πάρκα.

Το Μάρτιο του 2010 με παρότρυνση της τότε κυβέρνησης ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές με την αμερικανική Sunedison, έναν από τους πιο ισχυρούς τότε διεθνώς παίκτες στην πράσινη ενέργεια και νούμερο ένα στις ΗΠΑ, προκειμένου η εταιρεία να συνεταιριστεί με τη ΔΕΗ. Επειδή μάλιστα το κόστος της φωτοβολταικής τεχνολογίας ήταν τότε ακόμη υψηλό, οι υπολογισμοί μιλούσαν για επένδυση κοντά στο 1 δισ ευρώ.

Το καλοκαίρι της ίδιας χρόνιας είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες ότι είχε ζητηθεί από τον τότε πρόεδρο της ΔΕΗ και προερχόμενο από τον κλάδο των ΑΠΕ, Αρθούρο Ζερβό να επισπεύσει τις διαδικασίες, προκειμένου το μεγαλόπνοο σχέδιο, να ανακοινωθεί από τον Γιώργο Παπανδρέου στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης.

Το γεγονός δεν κατέστη δυνατό, και επισήμως είχε αιτιολογηθεί με το επιχείρημα ότι δεν υπήρξε συμφωνία σε οικονομικά ζητήματα, όπως τα ανταποδοτικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες, κ.ό.κ.
Στο “σχέδιο Ηλιος”
Τελικά οι σχετικές ανακοινώσεις έγιναν τον Ιανουάριο του 2011, από τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου, ο οποίος και είχε επισκεφθεί γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό την Κοζάνη.

Επειτα από κάμποσα μπρος-πίσω, στα τέλη του 2011, το έργο μπήκε στο καθεστώς fast track, ωστόσο λόγω καθυστερήσεων δεν κατάφερε να κλειδώσει την ταρίφα που ήθελε η ΔΕΗ, και το πρόλαβαν οι μειώσεις που ανακοίνωσε στις αρχές του 2012 ο τότε υπουργός Ενέργειας Γ. Παπακωσταντίνου.

Στην πορεία, το έργο εντάχθηκε στο περίφημο σχέδιο “Ηλιος”, και το οποίο αφορούσε εξαγωγές πράσινης ενέργειας (στατιστικά ή με φυσικό τρόπο) σε χώρες-μέλη του Βορρά, και ειδικά προς τη Γερμανία.

Τελικά και μετά από αρκετές περιπέτειες, ο διεθνής διαγωνισμός δεν τελεσφόρησε παρά το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε αρχικά από 20 ξένες εταιρείες, και το 2013 το σχέδιο ναυάγησε. Οι περισσότεροι από τους δυνητικούς μνηστήρες είχαν επικαλεστεί αδυναμία εξεύρεσης χρηματοδότη, και δικαίως αφού την εποχή εκείνη το ρίσκο έκδοσης δανείου για επενδύσεις στην Ελλάδα ήταν τεράστιο.

Κάποιες μάλιστα από τις εταιρείες εκείνες δεν υπάρχουν πια. Ανάμεσά τους και η αμερικανική Sunedison, που χρεοκόπησε το 2016, κάτω από την πίεση του υπέρογκου δανεισμού της, ύψους 16 δισ δολαρίων, ο οποίος είχε αυξηθεί με ιλιγγιώδη ρυθμό εξαιτίας της ακόρεστης επιθυμίας της εταιρείας για εξαγορές και επεκτάσεις.

Κάπως έτσι, το προορισμένο να γίνει κάποτε το μεγαλύτερο φωτοβολταικό στον πλανήτη, έμεινε στα χαρτιά έως και σήμερα, οπότε η ΔΕΗ Ανανεώσιμες αποφάσισε να το αναβιώσει, δίχως ωστόσο να μπορεί κανείς να προδικάσει την τύχη αυτής της δεύτερης προσπάθειας.

Γιώργος Φιντικάκης

in.gr