Η γέφυρα Ρυμνίου στη ζωή και την ποίηση

του Θανάση Καλλιανιώτη

Σε αναδίφηση του αρχείου του πατέρα μου πριν από λίγες εβδομάδες βρέθηκε άτιτλο,ιαμβικό σατιρικό τετράστιχο ποίημα 30 στροφών. Το επιμελήθηκε άνδρας ονόματι Γιώργης τον Ιανουάριο του 1976 στην πόλη Ουρμπάν (Al ‘Urbanالعربان) της Λιβύης, 87χλμνοτίως της Τρίπολης από την οποία και ταχυδρομήθηκε.
Από τότε άρχισε μελέτη με κύρια ερωτήματα: ποιος ήταν ο ποιητής κι αν αλήθευε η αφήγησή του πίσω από την παράθλαση που φέρει ηεπιθυμία αστειότητας και η ανάγκη ομοιοκαταληξιών. Με οδηγό το ειρημένο ποίημαπου παρατίθεται πιο κάτω,ό,τι συγκείμενο είχε αποθησαυριστεί και τη μελέτη νέων πηγών άρχισε η γραφή του παρόντος κειμένου με σκοπό να φωτιστεί η ιστορία της περιοχής και να τεθούν ερωτήματα. Στο τέλος εμπλουτίστηκε με φωτογραφικό υλικό. Αν θεωρηθεί υμνωδία, η εξήγηση είναι απλή: αρκετές φορές το ιδεατό υπάρχει κοντά μας, δεν χρειάζεται να μεσολαβήσει ούτε μακρά απόσταση ούτεποικίλη ανοικείωση για τον εντοπισμό του.

Ο ποιητής

Ο ποιητής ήταν μάλλον τοπογράφος μηχανικός όπως συνάγεται από την ανάγνωση του πονήματός του κι εραστής της αυτόματης ποίησης.Πιθανόν επηρεάστηκε από τον πατέρα μου, που σκάρωνε προφορικά και μερικές φορές γραπτά παρομοίου είδους στίχους, τους οποίους έστελνε με επιστολές σε διάφορους ή τους απήγγειλε σε παρέες εν μέσω ευωχίας. Προτιμήθηκε η έμμετρη γραφή από το πεζό κείμενο καθώς έχει την ευκολία να φαιδρύνει κατηφή γεγονότα και να απαλύνει καταστάσεις τριβών, αρετές που χαρακτηρίζουνορισμένους ανθρώπους.
Ο ποιητής εργαζόταν το 1972-75στην Τεχνική Εταιρία Βόλου (ΤΕΒ ΑΕ). Με πρόεδρό της τον πολιτικό μηχανικό του ΕΜΠ Βασίλειο Τρίχα αναλάμβανε από το 1949 και μετά δημόσια έργα, όπως δρόμοι, οδογέφυρες, αεροδρόμια, αρδευτικά, υδραγωγεία, υδροληψίες, αγωγούς, αποχετεύσεις, λιμάνια και οικοδομές σε όλη την Ελλάδα. Αργότερα ο ποιητής μετανάστευσε στη Λιβύη για ανάλογη εργασία σε άλλη εταιρία, πιθανόν μία από τις πιο μεγάλες,τηνΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ, την ΞΕΚΤΕήτονΣκαπανέα,οι οποίεςδιέθεταν περισσότερους αποταμιευτικούς πόρους από τα υψηλά δημόσια επενδυτικά προγράμματα που υλοποιούνταν κατά την περίοδο της στρατιωτικής διακυβέρνησης.

Η γέφυρα

Η ΤΕΒ άρχισε το 1972 την κατασκευή της υφιστάμενηςΓέφυρας Ρυμνίουεπάνω τότε από τον ποταμό Αλιάκμονα, ενώ σήμερα εκτείνεται επάνω από την τεχνητή λίμνη Πολυφύτουπου συνδέει το οροπέδιο της Ελίμειας με τη λωρίδα των Σερβίων. Οι τελευταίοι εργάτες της έφυγαν από εργοτάξιό της που βρισκόταν κοντά στη βόρεια όχθη του ποταμού στις αρχές του 1976. Ονομάστηκε εξ αρχής Γέφυρα Ρυμνίου χωρίς να είναι γνωστός ο ανάδοχός της, προσωνυμία ακλόνητηως σήμερα, ενώ της μεγαλύτερης συναδέλφισσάς της το όνομα, την οποία κατασκεύασαν οι αναφερόμενες ανωτέρω εταιρίες, έκτοτεπεριπετεί, αφού αναγράφεται διαφόρως: Υψηλή Γέφυρα Σερβίων, Υψηλή Γέφυρα Σερβίων/Νεράιδας, Γέφυρα Λίμνης Πολυφύτου, γέφυρα Πολυφύτου και γέφυρα Νεράιδας.
Τα ονόματα των γεφυρών λαμβάνονται από τοπωνύμια των περιοχών όπου ευρίσκονται ή ένα ή και τα δύο των μερών πουσυνδέουν. Οι εκάστοτε προτάσειςμετονομασιών τους προς χάριν αρχαίων ανθρωπονυμίων μάλλον δεν τελεσφορούν. Ως προς το όνομα της γέφυρας Ρυμνίου τι συνέβη; Τα ακρόβαθρά της εδράζονται σε δύο μέρη, το βόρειο στην θέση ΖντΜπούλ(η) τη Μπάρα (στη μπάρα, ήτοι φυσικό ρηχό κοίλωμα με νερό, του Μπούλη, το οποίο είναι σημερινό επώνυμο του χωριού) Αιανής και το νότιο στην αντίστοιχη Αράπς (αράπης) του Ρυμνίου, ενώ το μέρος του ποταμού προς γεφύρωσιν λεγόταν απλά Πόρους(αθηναϊστί πόρος). Και τα τρία τοπωνύμια παραμερίστηκαν και προτιμήθηκε το όνομα του οικισμού Ρυμνίου που βρισκόταν χιλιομετρικά πιο κοντά στον πόρο. Επειδή μάλλον οι δύο θέσεις των ακροβάθρων παρουσίαζαν προβλήματα, το μεν πρώτο εμπεριείχε επώνυμου κατοίκου και το δεύτερο φαινόταν ότι συνεισέφερε σεφυλετικές διακρίσεις -κατά μια εξήγηση είχε δοθεί επειδή στην περιοχή αυτή συνήθιζαν να κατασκηνώνουν πλανόδιοι μικροπωλητές, γανωτές, πεταλωτές και σιδεράδες.
Για λόγους εξυπηρέτησης της κατασκευής της γέφυρας Νεράιδας-Σερβίων,για να περνούν δηλαδή τα οχήματα πέραν και δώθε του ποταμού μέχρι αυτή να τελειώσει,προπορεύτηκε η αντίστοιχη του Ρυμνίου.Τα εγκαίνια της θεμελίωσής της έγιναν την 10η Ιουνίου του 1972 λιτά, ενώ η αντίστοιχη της Νεράιδας-Σερβίων μεγαλοπρεπώς τέσσερις μήνες αργότερα. Στο εργοτάξιο του Ρυμνίου εργάστηκε, αμισθί, κι ο γράφων το καλοκαίρι του 1975 βάφοντας με πιστόλι τα σιδερένια κιγκλιδώματά της. Με υποδιπλάσιο μήκος ανελήφθη από την ΤΕΒ λόγω του μηχανικού εξοπλισμού και της τεχνικής της εμπειρίας, ίσως όμως και λόγω των αδύναμων σχέσεών της με την εκάστοτε κυβέρνηση ή, ορθότερα, με την κάθε εξουσία, ενώ την της Νεράιδας-Σερβίων κατασκεύαζαν οι μεγαλύτερεςΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ, ΞΕΚΤΕ καιΣκαπανεύς. Η γέφυραΝεράιδας-Σερβίωνήταν αναγκαία προς χάριν του ευρωπαϊκού αυτοκινητοδρόμου Ε65, με το ελληνικό τμήμα να φέρει την κωδική ονομασία GR3,που θα συνέδεε την Αθήνα με τη Φλώρινα κι αργότερα,επειδή την κοιλάδα του ποταμού διαδέχτηκε τεχνητή λίμνη,ανηγέρθηπρος χάριν ενός από τα υδροηλεκτρικά φράγματα της περιοχής, του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Πολυφύτου.

Ήταν και είναι υποδεέστερη, τουλάχιστον από τα νεότερα χρόνια ως σήμερα, η γέφυρα Ρυμνίου, πιο σωστά η διάβαση του ποταμού σ΄ αυτό το σημείο. Υπήρχε εκεί πόρος από τον οποίο περνούσαν άνθρωποι, ζώα και τρακτέρια ως το 1955 που γεφυρώθηκε μεμεταλλική δικτυωτή γέφυρα (Bailey), ατυχής μάλλον κατασκευής, αφού παρασύρθηκε από τον ποταμό. Αγνόησαν φαίνεται οι γεφυροποιοί το χαρακτηρισμό του Αλιάκμονα: απ΄ έξω άγιος άγγελος. Από μέσα βράζουν όλα του. Ο πόρος εξυπηρετούσε τα χωριά των Καμβουνίωνστις επισκέψεις των στη νομαρχία Κοζάνης κι όχι την οδό προς τα Σέρβια που ήταν το κέντρο της αγοράς τους. Ακόμη διευκόλυνε τους κατοίκους της Αιανήςόταν την Πρωτομαγιά κατευθύνονταν στη γεμάτη πλατάνια και πηγές νερού θέση Αναβρυκά Ρυμνίου για αναψυχή -παιδί, δηλαδή μαθητής δημοτικού, διότι σήμερα παιδιά ονομάζονται και οι εφήβους 13-19 ετών και οι μετέφηβοι των 19 και πάνω χρονών- είχε πάει κι ο γράφων μερικές φορές εκεί περνώντας όπως όλοι το ποτάμι πάνω σε καρότσες τρακτεριών.

Δεύτερη επίσης είναι η γέφυρα Ρυμνίου ως προς το μήκος κι ως προς τη θέα του τοπίου, μιας και στο χώρο της πρώην κοίτης του ποταμού, όταν αποτραβιούνται τα νερά της τεχνητής λίμνης, εμφανίζεται ο πυθμένας γεμάτος ξερή, ρυτιδωμένη λάσπη. Αν ποτέ δοθούν κανονικά στην κυκλοφορία όλα τα τμήματα του αυτοκινητόδρομου Λάρισας-Κοζάνης πουδιασχίζοντας την Ελίμειαπερνά από τη γέφυρα Ρυμνίου κι όχι από την αντίστοιχη ανατολικότερη, ίσως αποκτήσει την λειτουργική της αξία. Λειτουργική διότι πρόκειται για ένα απλό έργο οπλισμένου σκυροδέματος με προκατασκευασμένες εδραζόμενες δοκούς σε μεσόβαθρα κυκλικής διατομής χωρίς καλαισθητικές ιδιαιτερότητες. Πιθανόν με διάφορο χρωματισμό, αντικατάσταση των κιγκλιδωμάτων με άλλα, ελκυστική διαμόρφωση του χώρου του βορείου ακρόβαθρου και διαφημιστικής προβολήςνα γίνει γνωστή έξω από το στενό της σήμερα κύκλο.

Η γνωριμία

Στην ομοδιηγητική ευθύγραμμη αφήγησή του ο ποιητής εστιάζει σε περιστατικά που έλαβαν χώραν κατά την περίοδο της κατασκευής της γέφυρας, τα οποία ήταν κοινά για τους δύο άνδρες, τον Γιώργη δηλαδή και τον πατέρα μου που κι αυτός εργαζόταν στον ίδιο χώρο ως ταμίας και υπεύθυνος ωνίων-αποθήκης.Μία αναμνηστική φωτογραφία από το ίδιο αρχείο, σχετικές διηγήσεις κι έγγραφα του πατέρα μου βοήθησαν στην εξήγηση ορισμένων στίχων του ποιήματος. Οι υπόλοιποι ίσως διαλευκανθούν όταν μελετηθούν έγγραφα της ΤΕΒ και ληφθούν προφορικές συνεντεύξεις από εργάτες της κατασκευής. ‘Η αν ζει ο ποιητής.

Η πρώτη επαφή πραγματοποιήθηκε την 11η Μαΐου του 1972, όταν κλιμάκιο της ΤΕΒ, ανάμεσα του ο ποιητής,ο εργολήπτης δημοσίων έργων και μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου Θεμιστοκλής Μεταξάς και τεχνικοί υπάλληλοι του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, έφθασε στην περιοχή για να εγκαταστήσει τον εκτελεστή του έργου. Στην Αιανή αναζήτησαν τον πατέρα μου, προφανώς διότι γνώριζαν μέσω των εταιρικών επαφών ότι εργαζόταν πριν από μερικούς μήνες ως σημειωτής στο Φράγμα Πολυφύτου. Καθώς ο χωματόδρομος μέχρι την ποταμιά ήταν αδιάβατος για ΙΧ αυτοκίνητα, ανέβηκαν στη καρότσα του τρακτέρ του Ζήση Πελέκα μαζί με μερικούς χωριανούς και κατηφόρισαν προς τον Αλιάκμονα.

Ο πατέρας μου γοήτευσε τους επισκέπτες και προσελήφθη αμέσως από την ΤΕΒ. Αν ρωτήθηκε ποιους θα προτιμούσε ως εργάτες δεν είναι σίγουρο, ίσως όμως είπε τη γνώμη του. Μέλη των Φρουρών της Επαναστάσεωςδυσανασχέτησαν με την πρόσληψή του για διάφορους λόγους: επειδή ως ελεύθερος νους και ρωμαλέος χαρακτήρας δεν υποτασσόταν σε κανένα κίνημα, κόμμα ή πολιτική τάση ακόμα και στον καιρό της 21ης Απριλίου που ήκμαζε, αλλά και διότι οι ειρημένοι επιθυμούσαν να έχει τον μοναδικό λόγο στην επιλογή του προσωπικού και στην διαχείριση των ωνίων της εταιρίας.Επιπλέον ο πατέρας μου διακατεχόταν από μια πρωτόγνωρη περί δικαίου αίσθηση και δεν δεχόταν τίποτα ψευδές.

Ακόμη, ασχέτως με το ερώτημα αν πρωτεύει η τυπική ή η άτυπη μόρφωση, ταλεχθέντα μέλη των Φρουρών διέφεραν ως προς τον εγγραμματισμό:είχε λιγότερη πρακτική εμπειρία και θεωρητικές σπουδές από τον πατέρα, απόφοιτο της Εμπορικής Σχολής Θεσσαλονίκης και με επιτυχή προϋπηρεσία σε ανάλογες μεγάλες εταιρίες, όπως στην αντίστοιχη του πολιτικού μηχανικού Νικολάου Αλτηγού την προηγούμενη δεκαετία ως μετρητής της στάθμης και της ροής του ποταμού Αλιάκμονα στη στενωπό της Λαριούς και στην ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡως σημειωτής στο Φράγμα Πολυφύτου.Η ΤΕΒ όντας ιδιωτική εταιρία ήθελε έμπειρους, έντιμους και δουλευτές άνδρες, όχι διορισμένους πρωταθλητές των λόγων και τηςοκνείας, κάτι που μάλλον υποστήριζαν ή δεν έφεραν αντιρρήσεις οι επόπτες του Υπουργείου Δημοσίων Έργων.Γεγονός που ομολογείταισε μαρξιστική ανάλυση σχετικά με την κρατική παρέμβαση στην κατασκευαστική βιομηχανία της εποχής:

από την άλλη πλευρά το φαινόμενο αυτό [η ολιγοπωλιακή δόμηση του κατασκευαστικού τομέα] δεν απορρέει από καμιά «ειδικά χαριστική» πολιτική της στρατιωτικής δικτατορίας απέναντι στις τεχνικές εταιρίες.

Τα κεντρικά της γραφεία της ΤΕΒ ήταν στην Αθήνα, ενοικίασε όμως για τις ανάγκες του έργου οίκημα του Αθανασίου Σαμαρά στην Κοζάνη κι έτερο στην Αιανή, στο νεόκτιστο του Δημητρίου Γκούνα. Ανήγειρε εγκαταστάσεις με μηχανήματα στα Κοίλα, τον Πολύμυλο και τη Μπάρα Σιάτιστας για λήψη ασβεστολιθικών πετρωμάτων απαραίτητων για τα αναχώματα και τις επιχώσεις κι ενοικίασε αποθήκες (του Γρηγόρη Γιαννακόπουλου), ενδιαιτήματα στην Αιανή (Νικολάου Καρδάση) και χωράφια (Γεωργίου Τσιμόπουλου) στο βόρειο ακρόβαθρο της γέφυρας. Οι ξένοι επισκέπτες έμεναν στα ξενοδοχεία Αλιάκμων κι Ερμιόνιο της Κοζάνης.

Οι ποιητής κρίνει την απόδοση των εργατών της γέφυρας και περιστατικά που ο γράφων αγνοεί πού, σε τι και σε ποια πρόσωπα αναφέρονται. Αν αργότερα μελετηθούν τα αρχεία της εταιρίας, ίσως το σκοτάδι διαλυθεί. Οι γυναίκες του ποιήματος, τουλάχιστον η μία από αυτές, εργάζοντανπιθανότατα στα γραφεία του εργοταξίου της εταιρίας ονόματι 216που βρίσκονταν σε διανοιχθέν πλάτωμα ΒΒΑ του βόρειου ακρόβαθρου της γέφυρας. Ίσως το όνομα 216 δόθηκε λόγω της απόστασης του χωριού ως την Κοζάνη, 16 χιλιόμετρα με το πέταγμα του αετού και το εργοτάξιο της Αιανήςείχε τον αριθμό δύο, ενώ το αντίστοιχο των Κοίλων τον ένα.

Εμβάθυνση

Πέρασε μισός αιώνας από την κατασκευή της γέφυρας. Το παρόν πρωτόλειο κείμενο παραδίδεται ως αφορμή γιαεμβάθυνση, προς περαιτέρω εμβάθυνση τηςιστορίας, της οικονομίας, τηςκοινωνία και τηςιδεολογία της περιοχής. Π.χ.:

• Πως έγινε η επιλογή των εργατών;Μέσω προφορικών διαδόσεων ή κατόπιν ανακοινώσεων στις τοπικές εφημερίδεςόπως έπραττε την ίδια περίοδο η ΛΙΠΤΟΛ; Από πού κατάγονταν οι εργάτες;
• Ποιος ο αντίκτυπος των ατυχημάτων που συνέβησαν;
• Ποιες εφημερίδες της Κοζάνης,για τον εγκιβωτισμό στον τόπο και την εποχή,προμηθευόταν η εταιρία; Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει πως στο εργοτάξιο 216 κυκλοφορούσε το Θάρρος κι όχι η Δυτική Μακεδονία.
• Ποιο ήταν γεωγραφικώς και υλικώς το εύρος των ωνίων της εταιρίας; Από τα διαθέσιμα στοιχεία βιβλίου της αποθήκης που κρατούσε ο πατέρας μου η Αιανή περιλαμβανόταν στον κατάλογο με όλους τους καταστηματάρχες της, ανεξαρτήτου ιδεολογίας και προσφιλούς τάσης. Ακόμη υλικά αγοράζονταν από την Κοζάνη και τη Λάρισα.
• Πώς υποδέχτηκεη επαγγελματική Αριστερά την κατασκευή της γέφυρας Ρυμνίου, ειδικά τη θεμελίωσή της από τον απόστρατο συνταγματάρχη ΠΖ και υφυπουργό-περιφερειακό Διοικητή Κεντρικής-Δυτικής Μακεδονίας Νικόλαο Γκαντώνα, μέλους της ΥΒΕ/ΠΑΟ επί Κατοχής και με χρυσό αριστείο ανδρείας επί κυρίως Εμφυλίου Πολέμου εναντίον των ανταρτών του ΔΣΕ; Αδιαφόρησε, συγκατένευσε ή εναντιώθηκε σε στενό κι ευρύ κύκλο; Και πώς την υποδέχτηκαν οι των ιδίων ιδεών απλοί άνδρες που εργάστηκαν στην κατασκευή της; Η επίσημη γνώμη είναι γνωστή: ο Νομός μας, πρέπει να ευγνωμονή την Εθνική Κυβέρνησιν, δια τα δισεκατομμύρια κατέληγε εφημερίδα της Κοζάνης αναφέροντας τα ποσά κατασκευής των δύο γεφυρών, 90.000.000 η μικρή του Ρυμνίου και 300.000.000 η μεγάλη της Νεράιδας-Σερβίων.
• Τι άλλαξε στην κοινωνία κι επικοινωνία των δύο όμορων οικισμών Αιανής και Ρυμνίου και γενικά των περιοχών Ελίμειας και Καμβουνίων που διαχώριζε ο ποταμός με την κτίση της γέφυρας;
• Το όνομά της θα παραμείνει ως έχει ή θα αλλάξει; Αν συμβεί το δεύτερο, θα λάβει όνομα πολιτικού όπως οδοί της πόλης Κοζάνης ή των κυβερνητών στην αρχική περίοδο κατασκευής (καθεστώς Συνταγματαρχών) ή των αντίστοιχων στην τελική της φάση (Κοινοβουλευτική Δημοκρατία);
• Η αντικατάσταση του αρχέγονου τοπίου με τα δάση των πλατάνων, τις ανέγγιχτες όχθες, τον φυσικό πόρο του ποταμούαπό τη σημερινή τεχνητή λίμνη λογίζεται ως περιβαλλοντική καταστροφή ή όχι;

Το ποίημα
Ουρμπάν Λιβύης 24/1/1976
Νοστάλγησα Γρηγόρη μουμαζί σου να μιλίσω,
και τους παληούς μας τους Καϋμούςαπ΄ την αρχή ν΄ αρχίσω

Προσπάθησα, Κουράστηκαπεζό να γράψω γράμμαμα όμως
εμετάννοιωσαγια τούτο δω το πράμα

Πώς γίνεται εσκεύφθηκαλόγο πεζό να γράψης
σε Καλλιανιώτη Ποιητήχωρίς να τον πειράξης;

Από αβρότητα λοιπόνκαθώς και συ θωρής
το μέτρο κάτω έβαλασαν νάμουν ο Σουρής

Η γνωριμία γίνηκεμέσα στο μήνα Μάη
ολάνθηστα ήταν τα κλαριάκαι παίζαν οι … Γαϊδάροι

Με το Τρακτέρ του Τζίκα πήγαμεόλοι στη Μπάρα Μπούλη
να κάνουμε αναγνώρισηπου θάταν το …μαξούλι

Για Αρχηγό μας είχαμαιέναν πολύ εντάξει
κι’ εμείς τον ενομίζαμεπώς ήτανε …Μετάξι

Μέσα στους τόσους ήτανεκαι μια μισή μερίδα
που κάθε τόσο έλεγεπώς βγάζεις φημερίδα

Μα συ αναστηλώθηκεςκαι τούψαλεςκαμπόσα
όσπου στο τέλος λούφαξεσαν τα πουλιά στην κλώσσα

Εγώ σε παραδέχτηκαεκείνη την ημέρα
και από τότε σε θωρώγια Αρχηγό μ’ αέρα

έτσι δουλειά αρχίσαμεεμείς οι δυό, οι μόνοι
Πολλοί δεν λέγανε θαρώΓεφύρι σε στεριώνει

Εσύ με τις καρτέλλες σουκι’ εγώ με τις κορδέλλες
γίναμε στόχος Αυτονώνπ’ όλοι τούς λεν Αβδέλες

Σιγά-σιγά επλήθυνετων εργατών η μάζα
Άλλοι δουλεύαν στα γεράκι’ άλλοι εκάναν μπάζα

Προσπάθησε κι’ ο Πόντιοςγερό να βάλη χέρι
και μερικοί επέσανεστην φάκα που καρτέρει

Του Γιάννη τούφαγε Πολλάτου Φώτη λίγα …πράσσα
Πήρε του Νίκου το πουγκίκαι του Παππά τα ράσσα

Επήρε και Πετρέλαιονα ζεσταθή κομμάτι
απ’ την κρυάδα τη τρανήπου τούρθε αμανάτι.

Στον Πέτρο έπεσε κοντάκαι φούσκωνε σαν ταύρος
Πήγε για ψήφους καισταυρούςμ’ αυτός εβγήκε Μαύρος

Ήτανε κι’ άλλοι μερικοίκαι Σούρδοι κι Αθηναίοι
πούχαν στην Κάπα γεννηθήμα …Ναυτικοί σπουδαίοι

Θελήσαμε να κάνουναιτην Γέφυρα Λιμάνι
και Ναυτικά παράγγειλανγοργά και μάνι-μάνι

Καράβια λες θ’ αράζανεστην Γέφυρα κει δα
κι’ αυτοί επροσπαθήσανενα φέρουν τα κλειδιά

Ο Αρχηγός θα έτρωγετην ρέφα τη μεγάλη
και το Σουρδάκι το μικρόθα έγλυφε λιγάκι.

Μα συ σαν βράχος άτρωτοςτους στάθηκες μπροστά
κι’ απ’ τα χαρτιά σου φώναξες,βρε, πούνε τα κλειδιά

Σεισμός γερός τους κλώνισεκι’ ήρθαν σε μαύρα χάλια,
σε λίγο δεν κρατήθηκανέπεσαν και κεφάλια

Και μεις μες στο Γραφείο μας κει πέρα στο Δεκάξι
είχαμε τη Χάρι στο σκαμνίτην Ντίνα στο μη στάξη

Την Ντίνα εγώ φώναξατον Σάββα εσύ,
κι όμως αυτός την εκοπάναγεσαν πάγωνε ο δρόμος!!!

Έτσι περνούσε ο καιρόςμέρα τη μέρα, νύκτωρ
όσπου στο τέλος κάναμεμια τρύπα μεσ’ στο ύδωρ

Πήρα κι’ γω τα μάτια μουστην Ξενιτιά να ζήσω
μ’ ένα καϋμό στα στήθια μουεδώ να καζαντίσω

Όσο μακρυά κι’ αν έφυγααπ’ την γλυκειά Πατρίδα
ο Νους μου είναι πίσω της και ζω με την Ελπίδα

Μόλλις θα έλθη ο καιρόςπου τάξαμε για στόχο
θε να γυρίσουμε ξανάστις Μάνας μας τον κόρφο

Τότε θε ν’ ανταμώσουμενα πούμε τα Παληάμας
μπροστά σε φίλους και εχθρούςθάναι η Πασχαλιά μας

Αναμένω
Γιώργης
24/1/76

Βιβλιογραφία
Al ‘Urban, https://en.wikipedia.org/wiki/Al_%E2%80%98Urban

Google Earth, https://www.google.com/earth/

Lake Polyfytos Bridge, https://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Polyfytos_Bridge

List of bridges in Greece, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_bridges_in_Greece

Απόφοιτοι ξένων Πολυτεχνείων και Τεχνικών Σχολών, https://engineers.ims.forth.gr/graduate/index?page=7&sort=-Extra_activities

Δάσκαλος Θωμάς, Πρόταση για την ονοματοδοσία των γεφυρών του ποταμού Ληθαίου, http://www.trikaladay.gr/protasi-gia-tin-onomatodosia-ton-gefiron-tou-potamou-litheou

Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, Δυτική Μακεδονία, Ανεξάρτητος εβδομαδιαία Εφημερίς εν Κοζάνη, διευθ: Ιωάννης Ζηκόπουλος, Κοζάνη 1972

Η Γέφυρα Ρυμνίου στη φάση κατασκευής το 1973 (2 ΦΩΤΟ), 3/9/2016, http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=7383:-1973-2-&catid=77:2011-05-05-12-40-32&Itemid=398

Ιδιωτική Συλλογή Αθανασίου Καλλιανιώτη

– Ημερολόγιο ΤΕΒ 1975

– Άτιτλο ποίημα Γρηγορίου Καλλιανιώτη Φεβρουάριος 1976

– Βιβλίον Αποθήκης: Ταμείον ΤΕΒ Α/Ε, Εργ. 216, από 6/12/1972

Καλλιανιώτης Γρηγόρης, λογιστής-μετρητής παροχής Αλιάκμονα, συνέντευξη στην Αιανή το 1985

Καλλλιανιώτης Θανάσης, Άνθρωποι, δέντρα και νερά,https://blogs.sch.gr/thankall/?p=563#prettyPhoto[563]/0/

Κεχαγιάς Στέργιος, αγρότης, συνέντευξη στο Ρύμνιο το 2004

Μπισκίνης Διονύσιος, Γεφυροποιία: είδη γεφυρών και μέθοδοι κατασκευής 1https://eclass.pat.teiwest.gr/eclass/modules/document/file.php/768106/2016_Eidh_gefyrwn_%26_methodoi_kataskevis.pdf

Οι τεράστιες “τρύπες” στη γέφυρα της Νεράιδας του δήμου ΣερβίωνΒελβεντού (Φωτογραφίες),http://ai-vres.blogspot.com/2016/07/blog-post_62.html

Ταρπάγκος Ανέστης, Η κατασκευαστική βιομηχανία και η κρατική παρέμβαση, Θέσεις – τριμηνιαία επιθεώρηση, σ. 5/16

Υψηλή Γέφυρα Σερβίων, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CF%88%CE%B7%CE%BB%CE%AE_%CE%93%CE%AD%CF%86%CF%85%CF%81%CE%B1_%CE%A3%CE%B5%CF%81%CE%B2%CE%AF%CF%89%CE%BD

Παράρτημα